Sukces programów szczepień przeciwko tężcowi noworodków

04.05.2020
Njuguna H.N. i wsp.: Progress toward maternal and neonatal tetanus elimination – worldwide, 2000–2018. MMWR, 2020; 69: 515–520

Tężec noworodkowy i tężec u kobiet w ciąży i w okresie połogu jest nadal ważnym problemem zdrowia publicznego. Do zachorowania noworodka dochodzi zwykle w wyniku zakażenia kikuta pępowiny. W 1989 roku Światowe Zgromadzenie Zdrowia przyjęło plan eliminacji tężca noworodkowego, który rok później rozszerzono o eliminację tężca u ciężarnych i w okresie 6 tygodni po porodzie. Działaniami objęto 59 krajów Afryki, Azji i Ameryki Środkowej (kraje priorytetowe). Strategie eliminacji tężca obejmowały:

  • uzyskanie ≥80% wskaźnika wyszczepialności ≥2 dawkami szczepionki zawierającej toksoid tężcowy (T lub Td) u kobiet w wieku rozrodczym poprzez powszechne szczepienia ciężarnych i dodatkowe kampanie masowych szczepień na obszarach dużego ryzyka tężca,
  • poprawę opieki okołoporodowej, tak aby ≥70% porodów odbywało się w obecności wyszkolonego personelu,
  • wzmocnienie nadzoru epidemiologicznego nad tężcem noworodkowym.

Jako kryterium eliminacji tężca noworodkowego przyjęto roczną zapadalność <1 zachorowania na każde 1000 żywych urodzeń.

W okresie od 2000 do 2018 roku wskaźnik wyszczepialności kobiet w wieku rozrodczym ≥2 dawkami szczepionki T lub Td zwiększył się z 62 do 72%. Do grudnia 2018 roku w 52 z 59 krajów priorytetowych przeprowadzono masowe kapanie szczepień. Z docelowej grupy 201 milionów kobiet w wieku rozrodczym szczepienie przeciwko tężcowi (2 dawki T lub Td) otrzymały 154 miliony (77%) kobiet. Odsetek porodów w asyście wyszkolonego personelu zwiększył się z 62% w latach 2000–2005 do 81% w latach 2013–2018, a szacowana liczba zgonów z powodu tężca noworodkowego zmniejszyła się o 85%, ze 170 829 w 2000 roku do 25 000 w 2018 roku. Do grudnia 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła eliminację tężca w okresie ciąży i połogu oraz tężca noworodkowego w 45 krajach priorytetowych. Eliminacji nie udało się osiągnąć w 14 krajach: Afganistanie, Angoli, Republice Środkowoafrykańskiej, Czadzie, Demokratycznej Republice Konga, Gwinei, Mali, Nigerii, Pakistanie, Papui Nowej Gwinei, Somalii, Sudanie Południowym, Sudanie i Jemenie.

Mimo tych sukcesów prawie 50 milionów kobiet i ich dzieci nie jest chronionych i nie zostało objętych kampaniami szczepień. Natomiast kraje, którym udało się osiągnąć eliminację tężca noworodkowego i matczynego, muszą skupić się na utrzymaniu odpowiednich wskaźników wyszczepialności kobiet.

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań