Jak powinna przebiegać kwalifikacja do szczepienia przeciwko HPV?

Jak powinna przebiegać kwalifikacja do szczepienia przeciwko HPV? Jakie są przeciwwskazania do szczepienia? Czy przed szczepieniem należy zalecić wykonanie badania ginekologicznego i testu ciążowego? Zgodnie z zaleceniami szczepienie „najlepiej wykonać przed inicjacją seksualną”, czy zatem podjęcie współżycia wyklucza możliwość szczepienia?

Kwalifikacja do szczepienia przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) nie odbiega od kwalifikacji do innych szczepień, a jej celem jest identyfikacja wskazań i ewentualnych przeciwwskazań do szczepienia lub sytuacji wymagających zachowania szczególnej ostrożności. Rutynowa kwalifikacja składa się z:

• badania podmiotowego (kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem [p. Kwestionariusze wywiadu przesiewowego przed szczepieniem dzieci, młodzieży i dorosłych – przyp. red.]),
• badania przedmiotowego (nakierowanego głównie na wykluczenie objawów ostrej infekcji),
• przekazania informacji o procedurze szczepienia i najczęstszych niepożądanych odczynach poszczepiennych (NOP), jakie mogą się pojawić w związku z podawaną szczepionką.

Trwałym przeciwwskazaniem do szczepienia jest reakcja anafilaktyczna (ogólnoustrojowa reakcja uczuleniowa) po poprzedniej dawce szczepionki lub na jakikolwiek jej składnik w wywiadzie. Natomiast wskazaniem do czasowego odroczenia szczepienia może być umiarkowana lub ciężka ostra choroba przebiegająca z gorączką lub bez, lub zaostrzenie choroby przewlekłej. Zwykle szczepienie należy opóźnić do czasu ustąpienia objawów choroby i stabilizacji stanu klinicznego (zalecenie to ma charakter profilaktyczny i wynika z możliwego nasilenia się choroby lub wystąpienia powikłań [bez związku ze szczepieniem], które niesłusznie mogą być zinterpretowane jako NOP).

W trakcie rutynowej kwalifikacji do szczepienia przeciwko HPV nie ma potrzeby przeprowadzania badania ginekologicznego ani wykonania testu ciążowego (co prawda nie zaleca się podawania szczepionki przeciwko HPV w trakcie ciąży, ale pytanie dotyczące ew. ciąży, które jest elementem wywiadu lekarskiego [p. wyżej], uznaje się za wystarczające).

Podjęcie współżycia nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko HPV. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami faktycznie szczepienie najlepiej wykonać w wieku 9–14 lat, czyli jeszcze przed inicjacją seksualną i możliwym kontaktem z HPV. Populacja w tym wieku to także główna grupa docelowa w programach powszechnych szczepień przeciwko HPV. Wynika to jednak z tego, że szczepienie przeciwko HPV jest elementem profilaktyki pierwotnej, a jak pokazują badania wszystkich dostępnych szczepionek, ich skuteczność u kobiet aktywnych seksualnie, czyli tych, które najpewniej miały kontakt z HPV, jest mniejsza. Co nie oznacza, że osoby takie nie odniosą korzyści ze szczepienia (p. Do jakiego wieku zalecać pacjentkom szczepienie przeciwko HPV? – przyp. red.). Przeciwwskazaniem do szczepienia nie jest także stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych.