Pytanie nadesłane do redakcji
Jak się stosuje oraz dawkuje doraźnie podawane buprenorfinę i fentanyl?
Odpowiedziała
dr hab. n. med. Anna Przeklasa-Muszyńska
Zakład Badania i Leczenia Bólu Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii UJCM, Kraków
Zgodnie z podstawową zasadą właściwego stosowania przezśluzówkowych preparatów fentanylu lek podaje się chorym, którzy wykazują tolerancję na opioidy (doustna dawka dobowa morfiny 60 mg lub równoważna dawka morfiny podanej inną drogą bądź równoważna dawka innego opioidu stosowane przynajmniej przez okres 7 dni). Najważniejszą zasadą leczenia podawanymi przezśluzówkowo preparatami fentanylu o szybkim początku działania przeciwbólowego jest miareczkowanie od najmniejszej dostępnej dawki danego preparatu do uzyskania skutecznego efektu przeciwbólowego, przy akceptowalnych działaniach niepożądanych. Zasada ta dotyczy również chorych, którzy wcześniej otrzymywali skutecznie łagodzącą ból przebijający dawkę krótko działającego opioidu (np. morfiny czy oksykodonu), który zamieniono na preparat fentanylu o szybkim początku działania przeciwbólowego. Podobna zasada obowiązuje przy zmianie preparatu fentanylu (np. podawanego donosowo w aerozolu wodnym na produkt z pektyną bądź odwrotnie) i drogi podania leku (np. z podpoliczkowej na donosową, podjęzykową lub odwrotnie). Miareczkowanie od najmniejszej dostępnej dawki danego produktu fentanylu jest również zalecane w przypadku istotnych zmian w leczeniu bólu podstawowego (zmiana dawki, drogi podania i rotacja opioidu). W przypadku braku efektu przeciwbólowego pierwszej dawki fentanylu należy przestrzegać zalecanych w charakterystyce produktu leczniczego danego preparatu odstępów czasowych przed podaniem kolejnej dawki leku bądź zastosować inne leczenie bólu przebijającego w celu zapewnienia chorym skutecznej analgezji. Wybór preparatu powinien być uzależniony od sytuacji klinicznej, preferencji chorego i dostosowania profilu farmakokinetycznego do charakterystyki bólu przebijającego; w przypadku:
Buprenorfina jest stosowana niekiedy w postaci tabletek podawanych podjęzykowo (w terapii bólu podstawowego, zwykle co 6–8 h, oraz doraźnie, u wybranych pacjentów w leczeniu bólu przebijającego). Podczas stosowania buprenorfiny przezskórnie w terapii bólu przebijającego zazwyczaj wykorzystuje się doustną morfinę lub oksykodon w preparacie o natychmiastowym uwalnianiu, buprenorfinę podjęzykowo lub fentanyl przezśluzówkowo w preparatach o szybkim początku działania przeciwbólowego.
