Jeśli potwierdzi się, że dzieci nie przekazują wirusa SARS-CoV-2 w takim samym stopniu, co dorośli, a jednocześnie będziemy przestrzegać zasad sanitarnych, wyjdziemy z sezonu infekcyjnego obronną ręką. To optymistyczny scenariusz, jaki kreślą naukowcy z PAN w raporcie „Zrozumieć COVID-19”. Niestety, są dwa mniej optymistyczne.
Fot. Krzysztof Ćwik / Agencja Gazeta
Raport „Zrozumieć COVID-19” to opracowanie napisane zrozumiałym językiem, ale nie upraszczające nadmiernie skomplikowanej materii jaką jest zjawisko pandemii. Naukowcy podkreślają, że wiedza na temat nowego – wciąż – wirusa jest aktualizowana na bieżąco. Przyznają, że sprzeczne lub przynajmniej rozbieżne doniesienia mogą dezorientować opinię publiczną, która nie rozumie, że część z nich to hipotezy, które będą w kolejnych miesiącach – albo nawet latach – poddawane weryfikacji.
Tempo postępu naukowego – nieporównywalne np. z sytuacją sprzed czterech dekad, gdy pojawiły się pierwsze doniesienia o AIDS – połączone z rewolucją technologiczną (dziś praktycznie każdy może mieć natychmiast dostęp do enuncjacji naukowców, nawet na całkiem wstępnym etapie) mogą sprawiać wrażenie chaosu. Autorzy raportu zaznaczają, że zarówno za każdym głoszonym przez naukę stwierdzeniem, jak i za wszystkimi informacjami zamieszczonymi w opracowaniu stoją rzetelne badania naukowe. Na ich podstawie sformułowali zalecenia i sugestie dla obywateli oraz instytucji. – Jesteśmy świadomi, że niektóre z nich już za miesiąc czy kilka miesięcy staną się nieaktualne, zostaną zastąpione nowymi sugestiami i zaleceniami, które powstaną na podstawie bardziej precyzyjnych badań przeprowadzonych nowszymi technikami badawczymi – podkreślają.
Naukowcy przewidują, że w sezonie jesienno-zimowym sytuacja epidemiczna COVID-19 ulegnie pogorszeniu. – Wirus SARS-CoV-2 wbrew nadziejom nie okazał się wirusem sezonowym i nie zniknął jak SARS w 2003 roku – przypominają. W tym kontekście przygotowali trzy scenariusze rozwoju sytuacji – który z nich się ostatecznie zrealizuje, w dużym stopniu będzie zależeć od zachowania obywateli.
Scenariusz optymistyczny zakłada niską – znacząco niższą od zakaźności dorosłych – zakaźność dzieci oraz pilne (bardziej niż w tej chwili) przestrzeganie zaleceń, np. związane z większą liczbą infekcji górnych dróg oddechowych w otoczeniu. W tym scenariuszu liczba zakażeń SARS-CoV-2 nie będzie narastać – można zakładać stały efektywny współczynnik reprodukcji (R) na poziomie poniżej 1,1. To wskaźnik, który nie pozwala zwalczyć epidemii ale pozwala utrzymać ją pod względną kontrolą. Naukowcy zwracają uwagę, że przestrzeganie zaleceń dystansowania da skutek w postaci mniejszej zachorowalności na grypę i inne choroby układu oddechowego, zatem będzie mniej osób z objawami, które mogą wskazywać na COVID-19 i wymagają testowania. To zaś oznacza mniejsze obciążenie zarówno systemu ochrony zdrowia, jak i systemu testowania.
Scenariusz mniej optymistyczny zakłada niską zakaźność dzieci, ale mniej pilne przestrzeganie reżimu sanitarnego. W tym scenariuszu należy się spodziewać wybuchów lokalnych ognisk zachorowań. Niektóre ogniska uda się wygasić, ale w przypadku tych większych, wykrytych z opóźnieniem, dojdzie do licznych zachorowań i utrwalenia się transmisji lokalnej wirusa.
Zwiększona liczba zachorowań, nawet przy ustabilizowanej dynamice, to większe obciążenie dla służb zdrowia publicznego i ryzyko niewydolności systemu.
Scenariusz pesymistyczny zakłada zakaźność dzieci podobną do zakaźności dorosłych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku grypy. Warto zwrócić uwagę, że temat „czy dzieci zakażają tak samo/mniej/bardziej” jest jednym z obszarów, gdzie pojawia się najwięcej sprzecznych i wykluczających się doniesień, opartych na stosunkowo krótkotrwałych obserwacjach. Jeśli ten scenariusz się sprawdzi, w ciągu kilku tygodni od początku roku szkolnego można się będzie spodziewać ognisk w placówkach edukacyjnych, zwłaszcza na terenach, na których już obecnie obserwuje się zwiększoną liczbę zakażeń.
