Czy ministerstwo planuje dodatkowe benefity dla zaszczepionych? Poza oczywiście bezpieczeństwem zdrowotnym, zwolnieniem z kwarantanny czy niewliczaniem w limity? Albo inaczej, czy będą ograniczenia dla niezaszczepionych, wzorem wielu państw?
Nie jestem w stanie odpowiedzieć definitywnie na to pytanie. Na razie działamy stosując politykę monitorowania przepływów w systemie i dostępnością infrastruktury. Oczywiście jest poziom, kiedy sprawność organizacyjna może być nadwątlona i zostanie osiągnięty punkt krytyczny wydolności szpitalnictwa. Staramy się by takiego punktu nie osiągnąć.
Jak państwo szacujecie, jaki jest ten poziom krytyczny?
Poziom krytyczny, moim zdaniem, to 35-40 tys. zakażeń dziennie, utrzymujących się przez pewien czas. To poziom, kiedy trzeba dokładać dodatkowe instrumenty, wtedy mogą pojawić np. obostrzenia, czy pewne formy przymusu szczepiennego dla wybranych, zagrożonych grup. Ale na razie nie widzimy przesłanek, by tak postępować.
Wszystkie lockdowny i wszystkie restrykcje do tej pory były nakierowane na ograniczenia transmisji wirusa, ale była to także forma obrony wydolności systemu opieki zdrowotnej, głównie szpitalnictwa, które jest pod największą presją.
W obecnej fali widzimy fundamentalne różnice w porównaniu z poprzednimi, jeśli chodzi o wzrost liczby zakażeń, jego tempo i hospitalizacje. Wydaje się, że wszystkie obiektywne warunki pozwalają nieco odważniej i bardziej liberalnie podchodzić do zarządzania epidemią.
Patrząc na scenariusz długookresowy, naszym celem jest sprowadzenie zachorowań koronawirusowych do poziomu grypy, czyli będziemy mieli obecny COVID-19, ale również pewność, że moce sektora usług sektora ochrony zdrowia będą niezakłócone.
Nakreślił Pan strategię działań, jaka będzie taktyka, jakie konkretne decyzje są planowane m.in. w obszarze zwiększania liczby łóżek covidowych, zmian organizacyjnych?
Do końca listopada będziemy mieć 26 tys. miejsc dla pacjentów z COVID-19 w szpitalach. Natomiast w okolicach 20 grudnia – planujemy ok. 33 tys. łóżek covidowych. Mamy jeszcze kilka szpitali tymczasowych do uruchomienia, jeśli będzie taka potrzeba. Tworzymy również miejsca covidowe w szpitalach niecovidowych.
Bufor wolnych łóżek ma wynosić ok. 30 proc. – nie więcej. Musimy mieć zasoby do leczenia innych chorób, które przecież nie zniknęły i nie znikną. W poprzednich falach te bufory były rzędu 50 proc., co odbiło się na leczeniu pozostałych, niecovidowych pacjentów.
Kiedy spodziewany jest szczyt czwartej fali, według ministerialnych prognoz?
Mamy dwa scenariusze. Jeden odwołujący się do analogii z fali drugiej i apogeum w ciągu dwóch tygodni. Drugi scenariusz odsuwa szczyt trochę w czasie, na pierwszą połowę grudnia. Apogeum w pierwszym scenariuszu ma wynosić 25-30 tys., a w drugim wariancie 35-40 tys. zakażeń. Rozbudowę infrastruktury realizujemy zgodnie z pesymistycznym scenariuszem, choć jest on mniej realny.
Polacy mogą planować święta bez ograniczeń życia społecznego, restrykcji dotyczących przemieszczania, niezależnie od scenariusza?
Pandemia już wielokrotnie nas zaskakiwała. Zgodnie ze wszystkimi prognozami jest mało prawdopodobne, abyśmy mieli Święta Bożego Narodzenia zakłócone falą COVID-19.
Przed świętami będziemy szczepili w Polsce młodsze dzieci?
Chcemy mieć pełne oparcie w dowodach. Nie będziemy wyprzedzali decyzji Europejskiej Agencji Leków. Ta decyzja jest zapowiedziana na przyszły tydzień i mamy deklarację Komisji Europejskiej, że ta decyzja zapadnie.
Mam zakontraktowane szczepionki dla całej populacji dzieci. Jesteśmy przygotowani. Jak tylko będzie decyzja EMA i KE, kolejnego czy następnego dnia wydamy komunikat dopuszczający szczepienia w grupie 5-11 lat.
Co z zakupem leków na COVID-19? Resort podawał, że przystąpiliśmy do przetargu unijnego. Co chcemy nabyć i w jakiej ilości?
Najwięcej nadziei budzi molnupirawir w postaci pigułek, podawanych na możliwie wczesnym etapie choroby. Mamy zakontraktowane powyżej 300 tys. dawek tego leku. Czynimy starania, by jeszcze w grudniu otrzymać ten lek.
Co z nadganianiem deficytu zdrowotnego związanego z pandemią, wywołanego ograniczeniem funkcjonowania ochrony zdrowia i lękiem pacjentów przed korzystaniem z niej? Co zrobiono, co jest w planach?
Wprowadziliśmy program Profilaktyka 40+ i znieśliśmy limity do specjalistów. Możemy więc wykonać darmowe badania, zdiagnozować się na wstępnym etapie, a potem skorzystać z oceny specjalisty, do którego nie powinniśmy już czekać miesiącami. Niestety kolejna fala epidemii utrudnia realizację tych zamierzeń i dlatego na pewno przedłużymy program Profilaktyka 40 plus, co najmniej o pół roku, do lipca przyszłego roku.
Co ze zdalną nauką? Podnoszony jest zawsze argument, że przynosi straty edukacyjne i szkody w zdrowiu psychicznym, ale szkoły wskazywane są w tej fali jako generator zakażeń.
Nie powiem definitywnie, że jej nie będzie nigdy. Jak będzie trudna sytuacja, której jednak w tej chwili nie mamy, to będziemy rozważali takie scenariusze. Na dziś ich nie rozważamy.
Utrzymanie stacjonarnej nauki jest priorytetem. Jeśli będą jakieś ograniczenia wprowadzane, to szkoły będą na końcu tych ograniczeń. Decyzja o ich wprowadzeniu jest z mojego punktu widzenia praktycznie niemożliwa.
Ile kosztowała nas walka z pandemią, patrząc przez pryzmat wydatków zdrowotnych?
Jeżeli chodzi o rok bieżący, to prognoza jest na ok. 30 mld zł – poza wydatkami z tytułu wpływów składki zdrowotnej.
Ostatnie pytanie z puli finansów, o dodatki covidowe. Różne grupy, m.in. diagności laboratoryjni, czują się pomijane. Będą jakieś zmiany w ich przyznawaniu?
Nie planujemy dalszych zmian. Zdecydowaliśmy, że od 1 listopada personel medyczny otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie covidowe za każdą godzinę opieki nad pacjentem z podejrzeniem i z zakażeniem SARS-CoV-2. Nowe zasady są jednolite w skali kraju i obowiązują na oddziałach placówek medycznych, które zapewniają łóżka dla osób z COVID-19 – tzw. II poziom zabezpieczenia covidowego. To jest niezwykle racjonalne podejście, ponieważ wcześniej, gdy nie było proporcjonalności zgłaszane do pełnej kwoty dodatków były osoby, które z pacjentem z COVID-19 przepracowały nawet i kilka minut w miesiącu.
Zostawiając z boku epidemię… W nawiązaniu do sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Czy resort podejmuje jakieś działania zmierzające do zabezpieczenia medycznego zwiększonych sił bezpieczeństwa na wypadek różnych scenariuszy rozwoju sytuacji?
Jesteśmy zaangażowani, ale są to informacje niejawne.
Rozmawiała Katarzyna Lechowicz-Dyl
