Znaczny odsetek osób kierowanych przez lekarza na badanie w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 nie wykonywał go.1 Było to powodem nowelizacji przepisów od 26 października 2020 roku i wprowadzenia zasady objęcia automatyczną kwarantanną z mocy prawa osób podejrzanych o zakażenie SARS-CoV-2 kierowanych na test. Wynika to z § 3a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r., poz. 1758 z późn. zm.).
Obowiązki lekarza w przypadku podejrzenia zakażenia SARS-CoV-2 są więc niezależne od tego, czy pacjent odmawia wykonania testu lub sprzeciwia się temu jego opiekun prawny. W razie odmowy wykonania badania w kierunku choroby zakaźnej to pacjent lub jego opiekun prawny, a nie lekarz, ponosi konsekwencje braku rozpoznania COVID-19 i braku wdrożenia adekwatnej do tego rozpoznania terapii, a także ewentualnego zakażenia przez pacjenta innych osób z kontaktu. Jeśli pacjent jest niesamodzielny, w jego imieniu występuje opiekun prawny (np. w razie ubezwłasnowolnienia), a określone obowiązki sanitarno epidemiologiczne ciążą na tym opiekunie prawnym.2 Oczywiście wszystkie okoliczności istotne dla procesu diagnostyczno terapeutycznego należy odnotować w dokumentacji medycznej pacjenta, w tym jego sprzeciw wobec wykonania określonego badania diagnostycznego. Pamiętajmy, że pacjent zawsze może zmienić zdanie i ostatecznie poddać się badaniu, gdy przemyśli wszystkie okoliczności.
Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy ma prawo do zgłoszenia sprzeciwu3 wobec opinii albo orzeczenia lekarza, jeżeli opinia albo orzeczenie ma wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z przepisów prawa (w tym przypadku wiąże się z obowiązkiem poddania się kwarantannie). Taki sprzeciw wnosi do Komisji Lekarskiej, działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta. Sprzeciw wymaga uzasadnienia, w tym wskazania przepisu prawa, z którego wynikają prawa lub obowiązki.
Piśmiennictwo:
1. Zob. uzasadnienie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 października 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii; dostęp: https://tinyurl.com/yysenjr82. Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r., poz. 1845 z późn. zm.).
3. Na podstawie art. 31 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.2020.849, z późn. zm.).
