Sposoby leczenia chorych na nowotwory złośliwe zajmujące otrzewną

Artykuł napisany specjalnie dla Medycyny Praktycznej – Onkologii

Tłumaczył lek. Michał Tomaszewski

S. González-Moreno MD, PhD Department of Surgical Oncology, Peritoneal Surface Oncology Program, MD Anderson Cancer Center Madrid – Madryt, Hiszpania

Skróty: CEA – antygen rakowo-płodowy, CRS – operacja cytoredukcyjna, EPIC – wczesna pooperacyjna wewnątrzotrzewnowa chemioterapia w normotermii, FDG – fluorodeoksyglukoza, HIPEC – wewnątrzotrzewnowa chemioterapia perfuzyjna w hipertermii, MR – obrazowanie techniką rezonansu magnetycznego, NIPS – neoadiuwantowa chemioterapia drogą dootrzewnową i dożylną, PET-TK – pozytonowa tomografia emisyjna z tomografią komputerową, PIC – okołooperacyjna chemioterapia wewnątrzotrzewnowa, TK – tomografia komputerowa

Wprowadzenie

Rakowatość otrzewnej (peritoneal carcinomatosis) to jedna z możliwych postaci rozprzestrzeniania się nowotworów złośliwych pochodzących z jamy otrzewnej. W uproszczeniu, mogą one pochodzić z przewodu pokarmowego, narządów płciowych u kobiet albo być pierwotnymi nowotworami otrzewnej. Przebieg naturalny nieubłaganie prowadzi do postępującego wyniszczenia chorego z powodu powtarzających się epizodów niedrożności jelit. Często jedyną opcją terapeutyczną, którą można zaproponować, jest leczenie paliatywne, ponieważ skuteczność chemioterapii systemowej w takich przypadkach jest ograniczona. Jednakże wybrani chorzy mogą odnieść korzyści z postępowania radykalnego, obejmującego operację - polegającą na zmniejszeniu masy guza (cytoredukcji) - skojarzoną z okołooperacyjną chemioterapią wewnątrzotrzewnową, uzupełnioną chemioterapią systemową. Liczne badania wykazały skuteczność takiej strategii, pozwalając na uzyskiwanie nieobserwowanych dotąd wyników w zakresie przeżywalności (także w okresie, w którym stosuje się chemioterapeutyki i bioterapeutyki najnowszej generacji).^1-3 Zasady takiego postępowania zostały w pełni opracowane i ma ono dobrze ustaloną pozycję w wyspecjalizowanych ośrodkach⁴ w leczeniu chorych z rakowatością otrzewnej w przebiegu nowotworów złośliwych pochodzących z jelita grubego, wyrostka robaczkowego (w tym śluzaka rzekomego otrzewnej), guzów o pierwotnym pochodzeniu z otrzewnej i jajnika. Zastosowanie opisywanej metody jest znacznie bardziej ograniczone w przypadku raka żołądka (u tych chorych znajduje zastosowanie raczej w ramach badań klinicznych). Dlatego o tej metodzie powinno się pamiętać już na początku terapii chorego na nowotwór złośliwy zajmujący otrzewną.