Czy u każdej kobiety karmiącej piersią w mleku pojawiają się antygeny spożywanych przez nią pokarmów?

Pytanie nadesłane do Redakcji

Czy u każdej kobiety karmiącej piersią w mleku pojawiają się antygeny spożywanych przez nią pokarmów? Czy dotyczy to tylko niektórych pokarmów lub kobiet z dodatkowymi obciążeniami (np. alergią)? Jak często występuje takie zjawisko i czy ma ono znaczenie kliniczne?

Odpowiedź

Nie, nie u każdej kobiety karmiącej piersią w jej mleku pojawiają się antygeny pokarmowe. Nie potrafimy jednak wyjaśnić wszystkich mechanizmów i czynników odpowiedzialnych za przenikanie tych alergenów do mleka kobiecego. Z dostępnych danych wynika, że czas i ilość uwalnianego do mleka kobiecego alergenu różni się pomiędzy kobietami, co może świadczyć o wpływie czynników genetycznych, ale może zależeć również od rodzaju antygenu pokarmowego, spożytej jego ilości, sposobu jego obróbki (surowy vs gotowany) i podania konkretnego pokarmu (np. podany sam lub w posiłku skomponowanym z większej liczby składników mogących wpływać na jego alergenność).

Kinetyka alergenów pokarmowych zależy od pokarmu. Stosunkowo szybko – od kilku minut do kilkunastu godzin – do mleka kobiecego przenikają i utrzymują się w nim alergeny orzeszków ziemnych (Ara h 6, Ara h 2), znacznie dłużej (2–6 h) przenika owoalbumina jaja kurzego i β-laktoglobulina mleka krowiego (ta ostatnia po ok. 1–2 h, ale może się utrzymywać w mleku kobiecym nawet kilka dni). Tak znaczne różnice można częściowo przypisać metodologii prowadzonych badań, w tym różnym protokołom podawania alergenów pokarmowych matkom (różny czas podania, ilość alergenu i sposób obróbki pokarmu).

Spożywanie alergenu pokarmowego nie zawsze prowadzi do jego przenikania do mleka kobiecego. W dostępnych badaniach zaledwie u co 2. lub 3. kobiety spożywającej jaja kurze można było wykryć owoalbuminę w mleku. Podobne wyniki obserwowano u kobiet będących na diecie bogatej w orzeszki ziemne – mimo ich codziennego spożywania nie wykrywano alergenów orzeszków w mleku u prawie połowy kobiet. Zjawisko to można tłumaczyć różną kinetyką alergenów pokarmowych, zależną być może od uwarunkowań genetycznych i metabolizmu badanych kobiet. Co jeszcze ciekawsze, wyniki niektórych badań wskazują, że alergeny pokarmowe wykrywane są także w mleku kobiet pozostających na ścisłej diecie eliminacyjnej.

Niektórzy eksperci uważają, że dzieci karmione piersią są codziennie narażone na małe dawki alergenów pokarmowych przyjmowanych przez matkę do czasu odstawienia od piersi, jednak ich śladowe ilości nie mogą mieć znaczenia w indukcji objawów klinicznych alergii u niemowląt. Inni poszukują odpowiedzi, które składowe antygenu pokarmowego uwalnianego do mleka matki mogą promować rozwój tolerancji u karmionego nim dziecka i zmniejszać ryzyko alergii na pokarm.

Postępy badań nad mlekiem kobiecym potwierdzają jego niezaprzeczalną rolę w stymulacji układu immunologicznego noworodka m.in. poprzez przenoszenie bioaktywnych czynników i modyfikację mikrobioty.

Piśmiennictwo

1. Kosmeri Ch., Rallis D., Kostara M. i wsp.: Characteristics of exogenous allergen in breast milk and their impact on oral tolerance induction. Front. Pediatr., 2022; 10:830718; doi: 10.3389/fped.2022.830718