Opracowała: Małgorzata Ściubisz, redaktor „Medycyny Praktycznej – Szczepienia”
Grypa jest wiodącą przyczyną hospitalizacji oraz zgonów z powodu chorób zakaźnych w krajach rozwiniętych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, że co roku na świecie na grypę choruje średnio ok. 5–10% dorosłych i 20–30% dzieci, co przekłada się na 3-5 mln zachorowań o ciężkim przebiegu i nawet 300 000–500 000 zgonów.
www.istockphoto.com
W jednym z ostatnich wydań czasopisma „Eurosurveillance” opublikowano wyniki badania kliniczno-kontrolnego (typu case-case), w którym oceniono skuteczność inaktywowanej szczepionki przeciwko grypie (IIV) w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającym hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii (OIT) lub zgonom z jej powodu.
Populację badania stanowiło 1727 osób >18. roku życia hospitalizowanych z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie (metodą RT-PCR) w jednym z 12 szpitali udzielających świadczeń w Katalonii w Hiszpanii. Dane do badania uzyskano w ramach nadzoru epidemiologicznego nad grypą dla sześciu następujących po sobie sezonach epidemicznych grypy (2010/2011–2015/2016).
Co najmniej jeden czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu grypy (m.in. chorobliwą otyłość, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, cukrzycę, przewlekłe choroby nerek, układu sercowo-naczyniowego, wątroby, upośledzenie odporności) stwierdzono u ponad 70% hospitalizowanych, a ponad połowę (53%) stanowiły osoby w wieku ≥65 lat. Wśród hospitalizowanych było 26 kobiet w ciąży. Najczęstszym powikłaniem grypy było zapalenie płuc (75%), ostra niewydolność oddechowa (61%) oraz niewydolność wielonarządowa (10,6%). Hospitalizacji na OIT wymagało 34% pacjentów, a niemal 13% z nich zmarło z powodu powikłań grypy.
Zaszczepionych przeciwko grypie było 21,3% hospitalizowanych na OIT oraz 29,7% hospitalizowanych na innych oddziałach. Oszacowano, że skuteczność IIV w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającym hospitalizacji na OIT lub zgonom z powodu grypy wyniosła 22% (iloraz szans skorygowany o znane czynniki zakłócające – aOR: 0,78 [95% CI: 0,61–0,99]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko grypie zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę o ciężkim przebiegu, wymagającą leczenia na OIT, oraz zgonom z jej powodu, nawet jeżeli nie zapobiegło zakażeniu wirusem grypy i hospitalizacji.
Należy pamiętać, że szczepienie jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę, zwłaszcza o ciężkim przebiegu oraz zgonom z powodu grypy. Zalecane jest wszystkim osobom, które ukończyły 6. miesiąc życia, a zwłaszcza należącym do grup ryzyka, m.in. chorym na przewlekłe choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, nerek, wątroby, osobom z upośledzeniem odporności oraz ciężarnym. Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami szczepienie przeciwko grypie najlepiej wykonać przed rozpoczęciem aktywności wirusa grypy w danej populacji. Jeśli pacjent z różnych powodów nie mógł być zaszczepiony odpowiednio wcześnie, szczepionkę można podać w dowolnym momencie przez cały okres epidemiczny (p. Profilaktyka grypy – jakie zalecenia obowiązują w sezonie epidemicznym 2018/2019?).
