Na początku kwietnia br., za sprawą nierecenzowanej publikacji wstępnych obserwacji grupy amerykańskich autorów, powrócił temat nieswoistego efekt ochronnego szczepionki przeciwko gruźlicy (BCG). Hipoteza autorów, że szczepienie BCG może mieć korzystny wpływ na przebieg COVID-19, a nawet zapobiegać zachorowaniu, choć intrygująca, nie została jak dotąd potwierdzona w wiarygodnych badaniach (p. Pytanie o nieswoisty efekt BCG powróciło w czasie pandemii COVID-19). Jednak publikacja ta na tyle zainteresowała opinię publiczną i stała się źródłem niedomówień, że głos w tej sprawie postanowiła zająć Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
W wydanym 12 kwietnia br. komunikacie WHO podkreśla, że aktualnie nie ma dowodów naukowych potwierdzających, że szczepionka BCG zapobiega zakażeniu SARS-CoV-2. Z przeprowadzonego przez WHO przeglądu dostępnych danych wynika, że do 11 kwietnia br. dostępne były trzy nierecenzowane publikacje wstępnych obserwacji, w których autorzy porównali zapadalność i umieralność z powodu COVID-19 w krajach, w które prowadzą programy powszechnych szczepień BCG i które nie prowadzą takich programów. Choć wyniki tych analiz potwierdziły założone przez autorów hipotezy, to należy podkreślić, że tego typu badania, opierające się na prostej analizie związku (korelacji) zmiennych, obciążone są wieloma błędami systematycznymi i w żadnym wypadku nie świadczą o istnieniu związku przyczynowo-skutkowego.
Wobec braku dowodów WHO nie zaleca stosowania szczepionki BCG w zapobieganiu COVID-19. Szczepionka BCG powinna być wykorzystywana do realizacji programów szczepień noworodków przeciwko gruźlicy.
WHO wskazuje również, że aktualnie (stan na 11.04.2011 r.) prowadzone są dwa badania z randomizacją (RCT) oceniające skuteczność szczepionki BCG w zapobieganiu COVID-19 lub modyfikacji przebiegu choroby. Badania prowadzone są w Australii i Holandii wśród personelu medycznego sprawującego bezpośrednią opiekę nad chorymi na COVID-19 (p. Sprawdzą skuteczność BCG w profilaktyce COVID-19 u medyków). Wyniki tych badań zostaną przez WHO ocenione po ich zakończeniu.
Z najnowszych danych udostępnionych w rejestrze badań klinicznych wynika, że aktualnie podobne RCT rozpoczęły się także we Francji (www.clinicaltrialsregister.eu/ctr-search/trial/2020-001678-31/FR), w Stanach Zjednoczonych (https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04348370), Kolumbii (https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04362124) oraz Egipcie (https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04350931).
