Opracowała Małgorzata Ściubisz, redaktor serwisu „Szczepienia”
W amerykańskim badaniu kliniczno-kontrolnym typu test-negative design oceniono skuteczność 4-walentnej szczepionki inaktywowanej (IIV-4) w zapobieganiu zachorowaniom na grypę potwierdzoną laboratoryjnie wymagającą hospitalizacji lub porady na oddziale ratunkowym u dzieci. Analizą objęto sezon epidemiczny grypy 2018/2019, w którym dominowały zachorowania wywołane wirusem grypy A/H1N1, a antygeny wirusa A/H3N2 uwzględnione w szczepionce były niedopasowane do szczepów krążących w populacji.
Do badania kwalifikowano dzieci w wieku od 6 miesięcy do 17 lat, które z powodu objawów ostrej infekcji dróg oddechowych utrzymujących się <14 dni wymagały hospitalizacji lub porady na oddziale ratunkowym w jednej z placówek medycznych należących do sieci New Vaccine Surveillance Network. Od dzieci pobierano próbki z nosa i gardła do badania w kierunku zakażenia wirusem grypy (metodą RT-PCR). Dane na temat statusu szczepienia przeciwko grypie uzyskano z oficjalnego rejestru szczepień, indywidualnej dokumentacji medycznej dziecka i/lub rozmowy z jego lekarzem rodzinnym. Skuteczność szczepienia obliczono, porównując odsetek zaszczepionych w grupie przypadków i kontrolnej.
Do oceny skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą hospitalizacji zakwalifikowano 1792 dzieci. Grupę przypadków utworzyło 226 (13%) dzieci z potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy, a grupę kontrolną 1566 (87%) dzieci, u których grypę wykluczono. Niemal połowę dzieci z grupy przypadków (48%) i ponad połowę z grupy kontrolnej (73%) stanowiły dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Ogółem skuteczność IIV-4 w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą hospitalizacji wyniosła 41% (95% CI: 20–56%), w tym 41% (95% CI: 11–61) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/H3N2 i 47% (95% CI: 16–67) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/H1N1pdm2009. Skuteczność szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom u dzieci w wieku od 6 miesięcy do <5 lat wyniosła 46% (95% CI: 19–64), a u dzieci w wieku 5–17 lat – 23% (95% CI: od -23 do 51).
Do oceny skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą porady na oddziale ratunkowym zakwalifikowano 1944 dzieci. Grupę przypadków utworzyło 420 (22%) dzieci z potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy, a grupę kontrolną 1524 (78%) dzieci, u których grypę wykluczono. Ponad połowę dzieci z grupy przypadków (69%) i niemal wszystkie z grupy kontrolnej (83%) stanowiły dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Dzieci z grupy przypadków były rzadziej szczepione przeciwko grypie niż dzieci z grupy kontrolnej zarówno wśród dzieci hospitalizowanych (47 vs 62%), jak i przyjętych na oddziale ratunkowym (40 vs 58%). Ogółem skuteczność IIV-4 w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą porady na oddziale pomocy doraźnej z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie wyniosła 51% (95% CI: 38–62), w tym 39% (95% CI: 15–56) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/H3N2 i 61% (95% CI: 44–73) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/H1N1pdm2009. Skuteczność IIV-4 w zapobieganiu zachorowaniom wśród dzieci w wieku od 6 miesięcy do <5 lat wyniosła 55% (95% CI: 39–67), a wśród dzieci w wieku 5–17 lat – 35% (95% CI: od -6 do 60). Z powodu małej liczby przypadków nie można było oszacować skuteczności szczepionki wobec zachorowań wywołanych wirusem grypy typu B.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepionka znacznie zmniejszała ryzyko zachorowania na grypę o ciężkim przebiegu u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 17 lat. IIV-4 była skuteczna również wobec zachorowań wywołanych wirusem grypy A/H3N2, mimo że antygeny zawarte w szczepionce nie były dopasowane do szczepów krążących w populacji.
