Opracowały: mgr Małgorzata Ściubisz, lek. Iwona Rywczak
W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono skuteczność rzeczywistą szczepienia przeciwko grypie w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 17 lat. Przeszukano 5 baz publikacji medycznych (MEDLINE, Embase, Global Health, Web of Science, SCOPUS) za okres do czerwca 2020 roku. Ostatecznie w przeglądzie uwzględniono 35 badań kliniczno-kontrolnych typu test-negative design (metodyka ta była jednym z kryteriów kwalifikujących). Badanie przeprowadzono w sezonach epidemicznych grypy 2005/2006–2018/2019, większość na półkuli północnej (26 badań), pozostałe na południowej (10 badań) lub w obu regionach (1 badanie).
Ogółem skuteczność szczepienia przeciwko grypie sezonowej w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy potwierdzonej laboratoryjnie u dzieci wyniosła 53,3% (95% CI: 47,2–58,8) i była podobna w analizie uwzględniającej tylko te badania, w których grypę potwierdzono w badaniu molekularnym (52% [95% CI: 41,7–60,5]). W 22 badaniach oceniono skuteczność szczepienia wobec zachorowań wywołanych wirusem grypy typu A. Wykazano, że ogółem skuteczność szczepienia w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy wywołanej wirusem typu A wyniosła 58% (95% CI: 49,8–64,8) i była podobna w analizie badań oceniających skuteczność tylko wobec tego typu wirusa – 59,7% (95% CI: 46,3–69,8). W 14 badaniach oceniono skuteczność szczepienia wobec różnych podtypów wirusa grypy. Wykazano, że skuteczność szczepienia przeciwko grypie w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy wywołanej wirusem A/H1N1pdm2009 wyniosła 68,7% (95% CI: 56,9–77,2), natomiast wywołanej wirusem A/H3N2 – 35,8% (95% CI: 23,4–46,3). W 19 badaniach oceniono skuteczność szczepienia w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy wywołanej wirusem grypy typu B, która wyniosła 47,6% (95% CI 38–55,7).
W 35 badaniach oceniono skuteczność szczepienia przeciwko grypie w zależności od rodzaju preparatu. Wykazano, że skuteczność szczepienia w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy wyniosła 44,3% (95% CI: 30,1–55,7) dla preparatu „żywego”, donosowego, 67,1% (95% CI: 53,5–76,8) dla preparatów inaktywowanych, w tym 47,5% (95% CI: 39,5–54,4) dla preparatu 3-walentnego i 50,2% (95% CI: 10,7–72,3) dla preparatu 4-walentnego.
Oceniono także skuteczność szczepienia w dwóch grupach wiekowych dzieci. Wykazano, że skuteczność szczepienia przeciwko grypie w zapobieganiu hospitalizacjom z powodu grypy wyniosła 61,7% (95% CI: 54,1–68,1) u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat (dotyczyło szczepienia w zalecanym 2-dawkowym schemacie) oraz 51,7% (95% CI: 42,9–59,1) u dzieci w wieku 6–17 lat. Wykazano również, że skuteczność szczepienia przeciwko grypie w zapobieganiu hospitalizacjom była większa w sezonie, w którym skład antygenowy szczepionki był dopasowany lub częściowo dopasowany do szczepów wirusa grypy krążących w populacji w danym sezonie epidemicznym (odpowiednio: 59,3% [95% CI: 48,3–68] oraz 58,4% [95% CI: 34–73,7]), niż w sezonie, w którym skład szczepionki był antygenowo niedopasowany (33,6% [95% CI: od -2,4 do 57]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko grypie umiarkowanie zapobiegało hospitalizacjom z powodu grypy u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 17 lat. Skuteczność szczepienia różniła się w zależności od typu wirusa grypy odpowiedzialnego za zachorowanie, stopnia dopasowania składu antygenowego szczepionki do szczepów wirusa grypy krążących w populacji oraz rodzaju preparatu.
