Opracowała dr med. Bożena Dubiel
Skróty: ABI – względne zwiększenie korzyści, CI – przedział ufności, HPV – ludzki wirus brodawczaka, ITT – intention-to-treat analysis, POZ – podstawowa opieka zdrowotna, RCT – badanie z randomizacją
Metodyka: RCT (cluster-randomized; randomizacji poddano placówki POZ, a nie pacjentów), analiza ITT
Populacja: 22 486 dziewcząt w wieku 11–17 lat pozostających pod opieką 22 placówek POZ
Interwencja I: skierowana do lekarzy POZ, obejmująca: elektroniczny program przypominający o potrzebie szczepienia przeciwko HPV (dla każdej z 3 dawek oddzielnie), godzinną prezentację dotyczącą skuteczności i bezpieczeństwa szczepień, audyt i raport zwrotny pokazujący wyniki programu
Interwencja II: skierowana do rodziców, obejmująca: telefoniczny program przypominający o możliwości i terminie szczepienia dziewczynek przeciwko HPV, rozmowę i przypomnienie o szczepieniu podczas każdej wizyty lekarskiej (interwencje prowadzono oddzielne dla każdej z 3 dawek)
Interwencja III: skierowana zarówno do lekarzy POZ, jak i rodziców (interwencja I + II)
Kontrola: bez dodatkowych interwencji
Wyniki: W ciągu trwającego rok badania, w porównaniu z grupą kontrolną, stwierdzono:
- w grupie, w której interwencją objęto zarówno lekarzy, jak i rodziców – zwiększenie odsetka dziewcząt zaszczepionych przeciwko HPV (odpowiednio dla pierwszej dawki: 25 vs 16%, ABI: 9% [95% CI: 4–13]; dla drugiej dawki: 73 vs 65%, ABI: 8% [95% CI: 0–14]; dla trzeciej dawki: 76 vs 63%, ABI: 13% [95% CI: 8–18]; uwaga: podanie drugiej i trzeciej dawki oceniano tylko u dziewcząt, które otrzymały odpowiednio pierwszą i drugą dawkę szczepionki)
- w grupie, w której interwencją objęto tylko lekarzy
- zwiększenie odsetka dziewcząt, które otrzymały pierwszą dawkę szczepionki przeciwko HPV (24 vs 16%, ABI: 8% [95% CI: 3–13]), ale podobny odsetek dziewcząt, które otrzymały drugą i trzecią dawkę (odpowiednio dla drugiej dawki: 64 vs 65%, ABI: 0% [95% CI: od –9 do 5]; dla trzeciej dawki: 67 vs 63%, ABI: 4% [95% CI: od –2 do 9])
- w grupie, w której interwencją objęto tylko rodziców
- zwiększenie odsetka dziewcząt, które otrzymały drugą i trzecią dawkę (odpowiednio dla drugiej dawki: 71 vs 65%, ABI: 6% [95% CI: 3–8]; dla trzeciej dawki: 73 vs 63%, ABI: 11% [95% CI: 6–15]), ale podobny odsetek dziewcząt, które otrzymały pierwszą dawkę szczepionki przeciwko HPV (18 vs 16%, ABI: 2% [95% CI: 0–3]).
Wnioski: Wielokierunkowy program obejmujący lekarzy i rodziców ma korzystny wpływ na liczbę dziewcząt zaszczepionych przeciwko HPV. Edukacja lekarzy zwiększa szansę na rozpoczęcie szczepienia, podczas gdy na jego kontynuację większy wpływ ma edukacja rodziców.
