W populacyjnym badaniu obserwacyjnym z retrospektywnym zbieraniem danych przeprowadzonym w Irlandii oceniono wpływ krajowego programu szczepień przeciwko rotawirusom (RV) na wskaźniki zapadalności i hospitalizacji z powodu zakażeń RV w populacji dzieci w wieku <5 lat.
Program powszechnych szczepień przeciwko RV rozpoczęto w Irlandii w październiku 2016 roku z użyciem preparatu zawierającego atenuowany szczep RV człowieka (Rotarix). W ramach programu dzieci otrzymywały doustnie 2 dawki szczepionki w wieku 2 i 4 miesięcy. Analizą objęto lata 2010–2018, w tym okres przed rozpoczęciem powszechnych szczepień przeciwko RV (od września 2010 r. do września 2016 r.) oraz okres realizacji programu (od października 2016 r. do sierpnia 2018 r.). Dane do badania, m.in. o zakażeniach RV, hospitalizacjach z powodu zakażeń RV i przypadkach wgłobienia jelita, uzyskano z oficjalnych krajowych rejestrów. Informacje o statusie szczepienia dzieci były dostępne na poziomie regionalnym (w analizie uwzględniono dane dla populacji dzieci z jednego regionu).
W okresie realizacji programu powszechnych szczepień przeciwko RV, w porównaniu z okresem przed szczepieniami, współczynnik zapadalności na zakażenia RV ogółem w całej populacji zmniejszył się o 77,2% (95% CI: 57,8–88,5). Wśród dzieci objętych programem powszechnych szczepień zapadalność na zakażenia RV zmniejszyła się o 75,9% (95% CI: 72,5–78,9) u dzieci w wieku <12 miesięcy oraz o 81,4% (95% CI: 78,7–83,9) u dzieci w wieku <2 lat. Korzystny efekt powszechnych szczepień przeciwko RV obserwowano również wśród dzieci w wieku 2–5 lat, które nie kwalifikowały się do szczepienia w ramach programu – wskaźnik zapadalności zmniejszył się w tej populacji o 65,9% (95% CI: 57,7–72,6). W całej populacji dzieci w wieku <5 lat wskaźnik zapadalności na zakażenia RV zmniejszył się o 77,4% (95% CI: 73,2–81).
W okresie po rozpoczęciu powszechnych szczepień przeciwko RV, w porównaniu z okresem przed szczepieniami, obserwowano również znaczne zmniejszenie współczynników hospitalizacji z powodu zakażeń RV. W całej populacji dzieci w wieku <5 lat współczynnik hospitalizacji zmniejszył się o 78,5% (95% CI: 74,7–81,9), w tym o 85,5% (95% CI: 79,3–90,2) wśród dzieci w wieku <12 miesięcy oraz o 86,5% (95% CI: 82,9–89,4) u dzieci w wieku <2 lat. Korzystny efekt powszechnych szczepień przeciwko RV obserwowano również wśród dzieci w wieku 2–5 lat, które nie kwalifikowały się do szczepienia w ramach programu – wskaźnik hospitalizacji zmniejszył się w tej populacji o 58,8% (95% CI: 47,5–67,9). Większość hospitalizacji dotyczyła niemowląt w wieku, w którym nie kwalifikowały się one jeszcze do szczepienia przeciwko RV. Nie zaobserwowano zmian w długości hospitalizacji z powodu zakażeń RV.
W analizie danych o statusie szczepienia uwzględniono 4173 dzieci, które w latach 2017– 2018 kwalifikowały się do szczepienia przeciwko RV w ramach powszechnego programu. Podanie ≥1 dawki szczepionki udokumentowano u 91% (3805) dzieci. Zakażenie RV rozpoznano u 10 dzieci, które otrzymały liczbę dawek należną dla wieku, w tym u 5 dzieci, które otrzymały 2 dawki szczepionki. Na tej podstawie oszacowano, że zachorowania u dzieci zaszczepionych występowały z częstością 0,13%, co może być związane z niepowodzeniem szczepienia lub zakażeniem szczepem RV nieuwzględnionym w składzie szczepionki. W latach 2012–2018 nie zarejestrowano żadnego zgonu dziecka związanego z zakażeniem RV. Nie zaobserwowano również zwiększenia zapadalności na wgłobienie jelita wśród niemowląt. W okresie 6 lat przed rozpoczęciem programu powszechnych szczepień przeciwko RV rocznie notowano 28–50 przypadków wgłobienia u dzieci <1. roku życia (śr. 38 przypadków rocznie), natomiast po rozpoczęciu programu szczepień w latach 2017–2018 rozpoznano 32 przypadki wgłobienia u niemowląt.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko rotawirusom w ramach powszechnego programu przyczyniło się do znacznej redukcji wskaźników zapadalności i hospitalizacji z powodu zakażeń RV w populacji Irlandii.
