U pacjentów w trakcie lub po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2 często pojawiają się objawy neurologiczne. Wiele z nich związanych jest z zaburzeniem krzepliwości krwi, stanem zapalnym lub niewydolnością wielonarządową w przebiegu COVID-19. Obecnie istnieje niewiele dowodów na bezpośredni wpływ SARS-CoV-2 i pierwotną infekcję mózgu. Naukowcy z Nowego Jorku przeprowadzili badanie dotyczące neuropatologii COVID-19. Analiza obejmowała m.in. cechy kliniczne, neuropatologiczne i molekularne. Grupę badaną stanowiło 41 pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, którzy zmarli i wykonano u nich sekcję zwłok. Średni wiek badanych wynosił 74 lata (38–97 lat), 27 pacjentów (66%) to mężczyźni, a 34 (83%) chorych miało hiszpańskie/latynoskie pochodzenie etniczne. Dwudziestu czterech pacjentów (59%) przyjęto na oddział intensywnej terapii. Odnotowano częste występowanie powikłań, w tym u 8 chorych (20%) zakrzepicę żył głębokich lub zatorowość płucną, u 7 pacjentów (17%) ostre uszkodzenie nerek wymagające dializy i u 10 osób (24%) stwierdzono dodatnie wyniki posiewów krwi podczas przyjęcia. Ośmiu (20%) pacjentów zmarło w ciągu 24 godzin od momentu przyjęcia, a 11 (27%) zmarło po ponad 4 tygodniach po przyjęciu do szpitala. Neuropatologiczne badanie sekcyjne obejmujące 20–30 obszarów z każdego mózgu wykazało obszary niedotlenienia/niedokrwienia we wszystkich analizowanych tkankach mózgowych, zarówno ogniskowe, jak i obejmujące cały region, małe i duże zawały, z których wiele było krwotocznych, wykazano także aktywację mikrogleju z obecnością guzków mikrogleju z towarzyszącą neuronofagią. Zmiany te najbardziej widoczne były w obrębie pnia mózgu. Badacze zaobserwowali także rzadką akumulację limfocytów T w obszarach okołonaczyniowych lub w tkance mózgowej. W wielu badanych mózgach wykazano miażdżycę naczyń, jednakże nie zaobserwowano cech zapalenia naczyń. W osiemnastu tkankach (44%) odnotowano zmiany neurodegeneracyjne, których, biorąc pod uwagę przedział wiekowy pacjentów, się nie spodziewano. Wykonano także badanie metodą PCR na obecność wirusowego RNA w tkankach mózgowych 28 pacjentów, które wykazało małe lub bardzo małe ilości wirusowego RNA w większości mózgów. W badaniach zaś RNAScope i immunocytochemicznym nie wykryto wirusowego RNA lub białek wirusowych w mózgach. Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że ilości wykrywalnego wirusa w mózgach pacjentów z COVID-19 są bardzo małe i nie korelują ze zmianami histopatologicznymi. Te obserwacje sugerują, że u większości chorych obserwuje się aktywację mikrogleju, guzki mikrogleju i neuronofagię tkanki mózgowej, które nie wynikają z bezpośredniego zakażenia SARS-CoV-2 mózgu, ale z ogólnoustrojowego zapalenia, być może z synergistycznym udziałem niedotlenienia/niedokrwienia. Konieczne są dalsze badania w tym zakresie.
medycyna praktyczna dla lekarzy
