Pandemia SARS-CoV-2: Kontrola zakażeń w szpitalu i w opiece długoterminowej wśród pacjentów i personelu - strona 2

Również technika zdejmowania półmaski filtrującej ma ogromne znaczenie. Trzeba to zrobić w rękawiczkach – świeżo założonych – które nie były skontaminowane wcześniejszą pracą przy pacjencie. Nie należy dotykać części filtrującej, a po jej zdjęciu natychmiast umyć ręce²⁰.

Personel sprzątający pomieszczenia, w którym przebywa pacjent z SARS-COV-2 (przypadek potwierdzony bądź nie), powinien pracować w wodoodpornym fartuchu z długim rękawem, rękawiczkach i masce chirurgicznej, a w pomieszczeniach, gdzie realizuje się procedury z ryzykiem wytworzenia bioaerozoli, półmasce filtrującej PPF. Dotyczy to również personelu zajmującego się odbieraniem śmieci z sali zajętej przez pacjentów z COVID-19.

Dezynfekcja powierzchni stałych i rąk

Podczas obecnej pandemii jeszcze ważniejsze niż zwykle staje się utrzymanie higieny rąk i higieny środowiska, szczególnie dekontaminacja powierzchni szpitalnych.

Do dezynfekcji środowiska nieożywionego, powierzchni i elementów często dotykanych WHO rekomenduje 0,1% podchloryn sodu, który skutecznie zabija wirusa już w 1. minucie, oraz 70% etanol²¹; dodatkowo proponuje się 2% aldehyd glutarowy^22,23.

Środki podane powyżej rekomenduje również European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), alternatywnie proponuje stosowanie 0,05% podchlorynu sodu (NaClO, rozcieńczenie 1:100, jeśli stosuje się domowy 5% wybielacz). Czyszczenie toalet, umywalek łazienkowych i urządzeń sanitarnych należy przeprowadzać ostrożnie, unikając rozpryskiwania. Wszystkie tkaniny (ręczniki, pościel, zasłony) należy prać w 90°C z dodatkiem zwykłego detergentu do prania. Jeśli ze względu na właściwości materiału nie można zastosować prania w 90°C, zależy dodać do prania wybielacz lub inne produkty do odkażenia tkanin²⁴. W piśmiennictwie dyskutuje się również stosowanie 0,5% nadtlenku wodoru, chociaż nie został on uwzględniony ani w zaleceniach WHO, ani ECDC, natomiast pojawia się w dokumentach amerykańskiego Centre for Disease Prevention (CDC)²⁵.

ECDC zwraca dodatkowo uwagę na ważny, chociaż często zaniedbywany element dekontaminacji środowiska – jego wcześniejszą sanityzację, która obejmuje wietrzenie oraz sprzątanie z zastosowaniem detergentu⁹.
W salach pacjentów z COVID-19 powinien się znajdować przeznaczony do ich dyspozycji drobny sprzęt, tj. stetoskop, ciśnieniomierz i inne sprzęty możliwe do pozostawienia⁹.

Zakłady opieki długoterminowej

Szczególnie ważna jest kontrola zakażeń w instytucjach przewlekłej opieki medycznej, w których zgromadzenie licznych chorych w starszym wieku z wieloma chorobami jest zwykle skontrastowane z nielicznym wykwalifikowanym personelem medycznym i pielęgniarskim. W piśmiennictwie opisano epidemiologię niedawnego zakażenia COVID-19 w zakładzie przewlekłej opieki w stanie Washington w USA²⁶. Zakażenie objęło 101 rezydentów, 50 osób z personelu i 16 osób odwiedzających, co pokazuje ogromne zagrożenie ze strony wirusa o potencjalnie szerokiej możliwości rozprzestrzenia. Niestety wśród pacjentów geriatrycznych charakterystyczna jest odmienność obrazu klinicznego wielu chorób, w tym również COVID-19. Typowe objawy COVID-19 obejmują gorączkę, kaszel i duszność, natomiast w tej grupie mogą się pojawić objawy nietypowe: ból gardła, dreszcze, zwiększone splątanie, nieżyt nosa lub przekrwienie błony śluzowej nosa, ból mięśni, zawroty głowy, złe samopoczucie, ból głowy, nudności i biegunka²⁷.

Zatem opierając się na doświadczeniu autorów, wprowadzenie właściwej kontroli opiera się przede wszystkim na całkowitym ograniczeniu odwiedzin, wykrywaniu i usuwaniu z instytucji zakażonych osób z personelu, monitorowaniu rezydentów i wprowadzaniu standardowych metod izolacyjnych, co może mieć wpływ na ograniczenie liczby zakażonych rezydentów. Monitorowanie oznacza codzienny wywiad w kierunku obecności objawów choroby, nie tylko gorączki – u pacjentów geriatrycznych choroba może mieć nietypowy obraz kliniczny bez gorączki. Niestety wydaje się, że te postulaty są trudne do zrealizowania. Istnieje jednak jeden bardzo ważny element kontroli zakażeń, którego należy przestrzegać, zresztą nie tylko w instytucjach przewlekłej opieki – szkolenie personelu przez członków zespołu kontroli zakażeń, jeśli taki jest w instytucji, lub przez zewnętrznych specjalistów w zakresie zasad izolacji – wprowadzanych barier izolacyjnych i dezynfekcji rąk, i powierzchni.

Podsumowanie

Chociaż spełnienie wszystkich zasad kontroli zakażeń w sytuacji stałego zagrożenia zakażeniem, zarówno pochodzącym z zewnątrz od osób przyjmowanych do szpitala i personelu transportu medycznego, jak i członków personelu własnego szpitala, pracujących lub konsultujących w innych szpitalach, jest bardzo trudne, to jednak cały personel, a przede wszystkim zespól kontroli zakażeń musi podjąć to wyzwanie. Dotyczy to zwłaszcza kontroli zakażeń wśród personelu – każdy lekarz i lekarka, każda pielęgniarka czy pielęgniarz są niezbędnie potrzebni.