Trwająca nadal pandemia COVID-19 zupełnie zmienia okoliczności podróżowania. ECDC zaleca unikanie podróży, które nie są niezbędne. O tym, jakie obowiązują zasady, mówi dr Anna Kuna z Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, Wydziału Nauk o Zdrowiu z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Fot. Pixabay.com
Katarzyna Pelc: Czy podróże zagraniczne podczas nadchodzących wakacji są bezpieczne? Czy są dostępne wytyczne dla podróżujących, które pozwalają ocenić ryzyko takich podróży podczas pandemii COVID-19?
Dr n. med. Anna Kuna: W kontekście trwającej pandemii COVID19 zupełnie zmieniły się okoliczności podróżowania. Od początku epidemii wprowadzono różne ograniczenia w przemieszczaniu się osób, co – jak wiemy – nie zatrzymało ekspansji wirusa, stworzyło jednak szansę na opóźnienie jego introdukcji na obszary wolne od transmisji lub o bardzo niskim jej poziomie.
Jedną z propozycji wytycznych dla podróżujących ma być strona reopen.europa.eu/pl, gdzie po określeniu swojego planu podróży będzie się można wkrótce dowiedzieć o wymogach i sytuacji epidemiologicznych poszczególnych państw. Zalecenia te mają być dostępne dla krajów UE.
W przypadku podróży poza Europę należy korzystać z serwisów WHO (https://www.who.int), CDC (cdc.gov/travel) i wytycznych ambasad, strony Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Lotniczych (www.iatatravelcenter.com) oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP (www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych).
Czy istnieją uniwersalne zasady testowania w kierunku zakażenia SARS-CoV2 i kwarantanny dla podróżujących na świecie lub w Europie?
Każde państwo ustala zasady testowania we własnym zakresie. WHO, ECDC i CDC służą jako organizacje doradcze i ich zalecenia nie są ponad wytycznymi poszczególnych krajów. Wzbudza to wiele problemów, ponieważ każdy kraj ma swoje własne rekomendacje i obostrzenia, z którymi należy zapoznać się przed wyjazdem, ponadto z uwagi na dynamikę epidemii często się one zmieniają.
Jakie znaczenie ma Unijny Certyfikat COVID? Gdzie szukać informacji?
Zasady przyznawania UCC – Unijnego Certyfikatu COVID – reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/953 z dnia 14 czerwca 2021 roku w sprawie ram wydawania, weryfikowania i uznawania interoperacyjnych zaświadczeń o szczepieniu, wyniku testu i o powrocie do zdrowia w związku z COVID19 w celu ułatwienia swobodnego przemieszczania się w czasie pandemii COVID-19. UCC ma ułatwić osobom zaszczepionym, ozdrowieńcom oraz posiadaczom ujemnego wyniku badania w kierunku zakażenia wirusem SARS-CoV2 podróżowanie w obrębie całej Unii Europejskiej. Taka „przepustka” będzie ważna po 14 dniach od ostatniej dawki szczepionki. Status ozdrowieńca przyznawany jest obecnie osobom, które przebyły infekcję potwierdzoną dodatnim testem PCR, ważny od 11. do 180. dnia od uzyskania dodatniego wyniku testu. Test ujemny warunkuje ważność certyfikatu przez 48 godzin, podstawą do otrzymania UCC może być także ujemny test antygenowy (znajdujący się na liście wzajemnie uznawanych testów, tutaj). UCC powinien być powszechnie dostępny od 1 lipca 2021 roku, z zastrzeżeniem możliwych opóźnień technicznych do 6 tygodni.
Jakie jest znaczenie szczepień przeciwko COVID19 w podróżach międzynarodowych?
Poza oczywistym aspektem bezpieczeństwa zdrowotnego, szczepienie przeciwko COVID19 ma z założenia ułatwić osobom uodpornionym przemieszczanie się w obrębie UE bez niedogodnych restrykcji. Zgodnie ze stanowiskiem WHO z lutego 2021 roku szczepienie przeciwko COVID19 nie powinno być obowiązkowo wymagane od podróżnych jako warunek swobodnego przemieszczania się osób, nie zostało też uwzględnione w Międzynarodowych Przepisach Zdrowotnych ani nie opublikowano regulacji prawnych dotyczących szczepień przeciwko COVID19 w ruchu międzynarodowym.
Czy otrzymane w Polsce zaświadczenie potwierdzające wykonanie szczepienia przeciwko COVID19 jest ważne podczas przekraczania granic na całym świecie? Czy potrzebna jest Międzynarodowa Książeczka Szczepień?
Zaświadczenie w postaci papierowej, z nazwą szczepionki, datą jej podania i danymi pacjenta, może nie być wystarczające do swobodnego przekraczania granic. Przejściowym rozwiązaniem (ale nadal bardzo użytecznym) stał się wpis w Międzynarodowej Książeczce Szczepień, który zgodnie z przepisami może być dokonany przez każdą osobę mającą w Polsce prawo do przeprowadzania szczepień ochronnych.
W nawiązaniu do UCC, przed podróżą należy pobrać zaświadczenie o szczepieniu w postaci kodu QR z Internetowego Konta Pacjenta, jego wersji mobilnej mIKP lub aplikacji mObywatel. Zaświadczenie powinny także wydawać punkty szczepień, w których dokonano podania szczepionki, mogą je także wydać poinformowane o szczepieniu przychodnie POZ. Kod QR można przechowywać w wersji papierowej albo jako dokument pdf w telefonie czy na komputerze.
Jak wspomniałam, UCC ma ułatwiać obywatelom podróże w obrębie UE. W przypadku dalszych wyjazdów dobrym rozwiązaniem jest właśnie wpis o szczepieniu do Międzynarodowej Książeczki Szczepień. Jednak każdy kraj ma prawo do własnych ustaleń, np. wskazania konkretnych szczepionek czy też testów przez siebie uznawanych. Niezbędne jest zatem dokładne sprawdzenie przed wyjazdem wytycznych kraju docelowego.
Dokumentację w Międzynarodowej Książeczce Szczepień uzupełnia się bezpośrednio po szczepieniu lub później, jeśli zaświadczenie o szczepieniu nie budzi wątpliwości lekarza. Miejsce na poświadczenie szczepienia przeciwko COVID-19 znajduje się na stronie 6–7, w miejscu opisanym „International Certificate of Vaccinations or Prophylaxis”.
A co z dziećmi, które w ciągu najbliższych miesięcy nie będą zaszczepione z powodu braku dostępnej szczepionki? Czy mogą przekraczać granicę? Czy są zwolnione z testów, jeśli podróżują z zaszczepionymi rodzicami lub opiekunami?
Wszystko zależy od konkretnego kraju. Dla przykładu, w Wielkiej Brytanii (www.gov.uk/guidance/travel-abroad-from-england-during-coronavirus-covid-19) zasady kwarantanny są jednakowe dla dzieci i dla dorosłych.Przepisy różnią się nie tylko w poszczególnych krajach, ale zmieniają się także w czasie. Nie ma innej rady, jak dokładnie sprawdzać wszystkie wytyczne przed podróżą.
