Czy można spodziewać się, że Omikron wyprze wariant Delta?
Na ten moment nie wiemy, czego się spodziewać, musimy więc reagować, aby w sytuacji, kiedy okaże się, że jest niebezpieczny, mieć narzędzia, które pomogą nam sobie z nim poradzić.
Czy stosowane szczepionki chronią przed wariantem Omikron?
Na razie nie ma żadnych danych na temat efektywności szczepionek oraz odporności po przechorowaniu. Nie mamy informacji na ile odporność może być zredukowana. Są jednak przesłanki, które pozwalają myśleć, że zredukowana będzie. Dlatego kluczowe w tym momencie jest przyjmowanie dawek przypominających szczepionki, tzw. boosterów, żeby poziom odporności był jak najwyższy.
Czy stwierdzono oporność SARS-CoV-2 na remdesiwir? Czym tłumaczy się dość słabą odpowiedź na to leczenie?
W przypadku remdesiwiru w warunkach laboratoryjnych udaje się wyhodować warianty oporne, natomiast te, które krążą po świecie nie są oporne na remdesivir. Preparat ten w warunkach laboratoryjnych jest efektywny przeciwko wirusowi i jest efektywny w warunkach in vivo. Niestety badania kliniczne wykazują, że jego efektywność jest bardzo mała, jeżeli w ogóle jest.
Choć molnupirawir nie jest jeszcze lekiem szeroko dostępnym, to czy stwierdzono już mutacje odpowiedzialne za oporność na ten lek? Czy można już oszacować ryzyko rozwoju oporności SARS-CoV-2 na to leczenie?
Nie stwierdzono oporności na ten lek. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że zakończone ostatnio badania kliniczne wykazały nieco mniejszą efektywność niż zaprezentowana w analizie początkowej. Ochrona przed ciężkim przebiegiem i śmiercią zredukowana była o ok. 30%. Wciąż lek ten pozostaje efektywny, jednak trzeba pamiętać, że nie zastąpi on szczepionki.
Jeśli chodzi o powstawanie wariantów opornych, odpowiedź brzmi: tak, istnieje taka możliwość. Dlatego tak bardzo istotne jest mądre stosowanie tych leków, żeby nie doprowadzić do sytuacji, z jaką mamy do czynienia w przypadku antybiotyków. W przypadku stwierdzenia oporności, być może konieczne będzie zastosowanie terapii skojarzonej – dwoma czy trzema lekami, jak to ma miejsce w przypadku wirusa HIV.
Jakie czynniki sprzyjają rozwojowi lekooporności wirusów na wirostatyki?
Przede wszystkim ich nadużywanie oraz stosowanie niezgodnie ze wskazaniami, przerywanie terapii, zapominanie o tabletkach – to są elementy, które bardzo mocno promują powstawanie wariantów lekoopornych.
Rozmawiał Jerzy Dziekoński
