Skróty: SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) – Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2
SARS-CoV-2 nieustannie zmienia się wskutek mutacji oraz procesów adaptacyjnych, które mogą prowadzić do wzrostu zakaźności i zdolności do unikania odpowiedzi immunologicznej gospodarza. W opracowaniu ECDC z dnia 21 stycznia 2021 roku opisano 3 warianty SARS-CoV-2 (VOC 202012/01, 501Y.V2 i P.1), które cechują się większą zdolnością do rozprzestrzeniania się między ludźmi, skutkując pogorszeniem sytuacji epidemiologicznej w miejscach ich występowania.
Wariant VOC 202012/01 pierwszy raz potwierdzono w grudniu 2020 roku na południu Wielkiej Brytanii, prawdopodobnie jednak obecny był już tam we wrześniu ubiegłego roku. Obecnie ten wariant dominuje w Anglii, powodując nasilenie transmisji choroby, zwiększenie liczby osób zakażonych, hospitalizacji oraz obciążenia systemu opieki zdrowotnej. W styczniu 2021 roku Wielka Brytania zgłosiła największą liczbę zgonów z powodu COVID-19 od początku epidemii. Podobne doświadczenia opisano również w Irlandii.
Wariant 501Y.V2 zidentyfikowano pierwszy raz w RPA w grudniu 2020 roku, gdzie obecnie występuje z największą częstością. Dotychczasowe obserwacje wskazują, że ten wariant także cechuje się większą zakaźnością, nie wiadomo jednak czy wpływa na przebieg choroby. Do 19 stycznia br. wariant 501Y.V2 potwierdzono w 10 krajach EU/EEA.
Wariant P.1 wykazano dotychczas w Brazylii oraz u pacjentów w Japonii i Korei Południowej, którzy przyjechali z Brazylii, szczególnie z Amazonii, gdzie obecnie zwiększa się liczba zakażeń SARS-CoV-2 i obciążenie ochrony zdrowia.
Ryzyko rozprzestrzenienia nowych wariantów wirusa w Europie i zalecenia dla krajów EU/EEA
ECDC ocenia ryzyko zawleczenia i rozprzestrzenienia nowych wariantów wirusa w krajach EU/EEA jako bardzo duże. Większa zakaźność nowych wariantów prowadzi do zwiększenia liczby chorych, hospitalizacji i zgonów z powodu COVID-19 we wszystkich grupach wiekowych, szczególnie wśród osób starszych i obciążonych chorobami współistniejącymi. Kraje członkowskie powinny zwiększyć nadzór epidemiologiczny, stworzyć możliwość sekwencjonowania SARS-CoV-2 i oceny występowania nowych wariantów oraz przygotować laboratoria na zwiększenie liczby próbek do badania. Proponuje się też utrzymanie lub przywrócenie zasad restrykcyjnego stosowania maseczek, dystansu społecznego, mycia i odkażania rąk wraz ze wzmożeniem nadzoru epidemiologicznego (wykrywanie przypadków, śledzenie kontaktów). Z uwagi na relatywnie wolny przebieg szczepień przeciw COVID-19, ECDC zaleca dużą ostrożność w luzowaniu obostrzeń, a wręcz przygotowanie się na ich wzmocnienie.