Ministerstwo Zdrowia skierowało do konsultacji publicznych projekt ustawy o Funduszu Kompensacyjnym, z którego odszkodowania mają otrzymywać pacjenci, u których po szczepieniu przeciwko COVID-19 wystąpią ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne (NOP). Ustawa ma wejść w życie 1 czerwca, ale na rekompensaty będą mogli liczyć również te osoby, które zaszczepiły się wcześniej.
Fot. Jakub Orzechowski/ Agencja Gazeta
Osoba, u której po szczepieniu przeciwko COVID-19 wystąpi NOP wymagający hospitalizacji przez co najmniej 14 dni lub wstrząs anafilaktyczny wymagający konsultacji medycznej w szpitalu, będzie mogła wnioskować o odszkodowanie – wynika z projektu nowelizacji ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Proponowane przepisy wprowadzają uproszczoną ścieżkę dochodzenia odszkodowania za NOP. Pacjent nie będzie musiał iść do sądu. Wystarczy, że złoży wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta. Przyznawanie odszkodowań ma ruszyć w czerwcu, ale możliwość uzyskania rekompensaty będzie przysługiwać wszystkim zaszczepionym przeciwko COVID-19 po 26 grudnia 2020 roku.
Rekompensaty będą wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. – Świadczenia kompensacyjne będą uzyskiwane na drodze decyzji administracyjnej wydanej przez Rzecznika Praw Pacjenta w wyznaczonym przepisami terminie na rozpatrzenie wniosku (do 60 dni), co zapewni szybkie ustalenie prawa do przedmiotowego świadczenia i jego wypłatę w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji – czytamy w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) dołączonej do projektu ustawy.
Przy Rzeczniku Praw Pacjenta będzie działać Zespół do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, którego zadaniem będzie sporządzenie opinii merytorycznej w zakresie wystąpienia NOP i jego skutków. Po uzyskaniu tej opinii Rzecznik Praw Pacjenta będzie wydawać rozstrzygniecie w zakresie przyznania świadczenia kompensacyjnego i jego wysokości lub odmowie przyznania tego świadczenia.
– Świadczenie kompensacyjne będzie miało charakter zryczałtowanej kwoty, której wysokość wskazano w przepisach projektowanej ustawy. Jej wysokość będzie uzależniona przede wszystkim od czasu trwania hospitalizacji, przy czym dolny limit świadczenia kompensacyjnego wyniesie 10 000 zł w przypadku hospitalizacji wynoszącej 14–30 dni, górny – 100 000 zł w przypadku hospitalizacji trwającej ponad 120 dni. W przypadku wstrząsu anafilaktycznego, który będzie wymagał obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym, izbie przyjęć lub hospitalizacji do 14 dni świadczenie wyniesie 3 000 zł. Rzecznik Praw Pacjenta będzie mógł podwyższyć kwotę świadczenia kompensacyjnego o 15 000 zł, jeśli NOP wiązał się z koniecznością wykonania zabiegu w znieczuleniu ogólnym i nawet o 20 000 zł, jeśli konieczna była hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii dłużej niż 120 dni. Z treści ustawy nie wynika, by świadczenie kompensacyjne obejmowało zgony – choć na konieczność takiego uzupełnienia zwracała uwagę część ekspertów.
Głównym źródłem finansowania Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych będą wpłaty na rachunek bankowy Funduszu dokonywane przez podmioty (firmy farmaceutyczne, hurtownie), które zawarły ze Skarbem Państwa umowę na dostawę szczepionek do przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych realizowanych w ramach Programu Szczepień Ochronnych. Natomiast w przypadku szczepionek zakupionych na podstawie porozumienia dotyczącego zakupu szczepionek przeciwko COVID-19 zawartego między Komisją Europejską i państwami członkowskimi Unii Europejskiej, źródeł finansowania będzie fundusz przeciwdziałania COVID-19. Takie zapisy będą rodzić pytania, co – na przykład – ze szczepieniami przeciwko grypie, które nie są obowiązkowe?
Z projektu wynika również, że rekompensata będzie przyznawana wyłącznie za NOP wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego danego preparatu.
W OSR Ministerstwo Zdrowia oszacowało również skalę występowania ciężkich NOP. W przypadku szczepień przeciw COVID-19 ich liczbę resort ocenia na 10–22. W przypadku szczepień obowiązkowych, których rocznie wykonuje się ok. 7 mln, liczba ciężkich NOP-ów oscyluje wokół 3-5, choć w 2018 roku zarejestrowano ich 11. – W związku z powyższą analizą przyjęto, iż w 2021 r. Fundusz Kompensacyjny zostanie zasilony jednorazową wpłatą z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, która została określona na poziomie na poziomie 1,1 mln zł rocznie. Środki na zasilenie Funduszu Kompensacyjnego zostaną zabezpieczone na wniosek Ministra Zdrowia. Od 2022 r. Fundusz będzie zasilany wpłatami pochodzącymi od wykonawców umów zawartych na zakup szczepionek do PSO, gdzie poziom składek został sztywno określony na poziomie 1,5 proc. od wartości brutto podpisanej umowy. Docelowo wartość kontraktów w 2022 r. może przekroczyć próg 4 mln zł. Składki pochodzące od producentów szczepionek, których produkty będą kupowane do realizacji szczepień obowiązkowych będą od 2022 r. pobierane na poczet wypłat z Funduszu Kompensacyjnego – głosi OSR do ustawy.
Obowiązek wpłat na Fundusz Kompensacyjny nie obejmie producentów dostarczających szczepionki na rynek otwarty, mimo że – jak przyznają autorzy projektu – ich preparaty są stosowane w ramach szczepień obowiązkowych, jako alternatywa dla szczepionek „nieodpłatnych”, czyli finansowanych ze środków publicznych. To rodzi z kolei pytanie, czy w przypadku szczepień wykonywanych preparatami odpłatnymi ewentualne ciężkie NOP będą objęte świadczeniami kompensacyjnymi.
Projekt ustawy dostępny jest na Rządowego Centrum Legislacji: Fundusz Kompensacyjny
