Problemy związane z odraczaniem szczepień obowiązkowych

06.02.2019
dr n. prawn. Tamara Zimna
Kancelaria Prawa Medycznego, Tresna

Od kilku miesięcy rodzice dostarczają do poradni POZ zaświadczenia o odroczeniu szczepienia u dziecka wystawione w gabinecie prywatnym bez podanej specjalizacji, z pieczątką lekarza z tytułem dr n. med., z informacją: „W związku ze stanem zdrowia i prowadzonym leczeniem proszę o odroczenie szczepienia dziecka.” Dotyczy to 4 dzieci, z którymi rodzice nie zgłaszają się do poradni POZ. Po sprawdzeniu okazało się, że jest to gabinet medycyny homeopatycznej. Czy lekarz POZ może na podstawie takiego zaświadczenia odroczyć szczepienie, skoro nie miał okazji zbadać dziecka?

W przypadku odroczenia szczepień przez lekarza zajmującego się medycyną homeopatyczną w pierwszej kolejności należy zweryfikować, czy zaświadczenie faktycznie wystawił lekarz medycyny. Prawo wykonywania zawodu lekarza można sprawdzić w powszechnie dostępnym Centralnym Rejestrze Lekarzy RP prowadzonym przez Naczelną Izbę Lekarską (http://rejestr.nil.org.pl/xml/nil/rejlek/hurtd) na podstawie numeru prawa wykonywania zawodu (PWZ) lub imienia i nazwiska, lub numeru PESEL. W rejestrze zapisane są specjalizacje lekarza oraz ich dziedziny. Prawdziwość uzyskania tytułu dr n. med. można natomiast zweryfikować w powszechnie dostępnym, ogólnopolskim wykazie osób, którym nadano stopień doktora lub doktora habilitowanego, wpisując w wyszukiwarce imię i nazwisko danej osoby (https://polon.nauka.gov.pl/opi/aa/drh/zestawienie). Jeśli weryfikacja kompetencji zawodowych wypadnie pomyślnie, lekarz POZ, który nie badał danego dziecka, nie ma podstaw do podważenia prawidłowości oceny stanu zdrowia przeprowadzonej przez innego lekarza i musi honorować zaświadczenie lekarskie wydane na konsultacji specjalistycznej. Bez zbadania pacjenta lekarz nie może orzec o stanie zdrowia dziecka i dokonać jego kwalifikacji lub dyskwalifikacji do szczepienia. Nie można też zmusić pacjenta do poddania się badaniu przez lekarza POZ. Inna jest sytuacja, gdy dziecko nie zgłasza się na badanie do nikogo. W takim przypadku można je bowiem uwzględnić w zgłoszeniu osób uchylających się od szczepień W orzecznictwie sądów administracyjnych niestawienie się na badanie kwalifikacyjne do szczepienia jest traktowane jako uchylanie się od szczepień.1

Lekarz POZ sprawujący opiekę nad pacjentem może się zwrócić samodzielnie do poradni, w której wystawiono zaświadczenie lekarskie, o udostępnienie lekarzowi POZ dokumentacji medycznej dziecka2 w celu zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych i w ten sposób poznać aktualny stan zdrowia pacjenta. Podmiot leczniczy prowadzący poradnię nie może odmówić udostępnienia dokumentacji medycznej lekarzowi POZ, który sprawuje opiekę nad pacjentem. Samodzielną podstawę wniosku lekarza POZ o udostępnienie dokumentacji stanowi przepis ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – zgoda pacjenta nie jest wymagana. Jeżeli na podstawie udostępnionej dokumentacji lekarz POZ uzna, że nie ma przeciwwskazań do szczepienia, to dziecko, które się nie zgłasza na wyznaczone badanie kwalifikacyjne, można uwzględnić w zgłoszeniu osób uchylających się od szczepień.

Gdyby jednak się okazało, że osoba wystawiająca zaświadczenie jako lekarz w rzeczywistości nim nie jest, to w takiej sytuacji nie ma podstaw do uznania, że dziecko nie powinno być zakwalifikowane do obowiązkowego szczepienia ochronnego. Wówczas lekarz POZ ma podstawy do skierowania zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i taka osoba będzie ścigana w trybie karnym.3

Przypisy:

1. W ocenie NSA obowiązek poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym oznacza również obowiązek poddania się lekarskim badaniom kwalifikacyjnym w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych. Konieczność przeprowadzenia takiego badania bezpośrednio przed wykonaniem szczepienia sprawia, że odmowa wzięcia w nich udziału uniemożliwia wykonanie szczepienia. Jest zatem w istocie odmową poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu (por. wyrok NSA z 22 lutego 2018 r., II OSK 1089/16; wyrok NSA z 12 czerwca 2014 r. sygn. akt II OSK 1312/13; wyrok NSA z 21 czerwca 2017 r. sygn. akt II OSK 2654/15, wyrok WSA w Lublinie z dnia 30 kwietnia 2015 r. sygn. akt III SA/Lu 1028/14).
2. Na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 1) ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1318) z późn. zm.
3. Art. 271 lub art. 272 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 2204) w zw. z art. 58 z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 617).
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko środkowoeuropejskiemu odkleszczowemu zapaleniu mózgu
  • Szczepienie przeciwko meningokokom

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań