Opracowały: lek. Iwona Rywczak, Małgorzata Ściubisz
W amerykańskim badaniu kliniczno-kontrolnym typu test-negative design oceniono skuteczność rzeczywistą szczepionki przeciwko grypie w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającym hospitalizacji lub porady na oddziale ratunkowym u dzieci. Analizą objęto sezon epidemiczny grypy 2019/2020, w którym zaobserwowano wczesne krążenie wirusa grypy B linii Victoria. Wykazano, że w >95% przypadków krążący wirus grypy B różnił się od szczepu, którego antygen był obecny w składzie szczepionki przeciwko grypie.
Badaniem objęto dzieci w wieku od 6 miesięcy do 17 lat, które z powodu objawów ostrej infekcji układu oddechowego wymagały hospitalizacji lub wizyty na oddziale ratunkowym w 7 ośrodkach należących do sieci New Vaccine Surveillance Network. Od dzieci pobierano próbki z dróg oddechowych do badania w kierunku zakażenia wirusem grypy (metodą RT-PCR). Informację o statusie szczepienia przeciwko grypie preparatem przeznaczonym na sezon epidemiczny 2019/2020 uzyskano od opiekunów dziecka, a następnie zweryfikowano ją na podstawie oficjalnego rejestru szczepień, indywidualnej dokumentacji medycznej dziecka i/lub rozmowy lub korespondencji z lekarzem rodzinnym. Skuteczność szczepienia obliczono, porównując odsetek zaszczepionych dzieci w grupie przypadków i w grupie kontrolnej.
Do oceny skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom wymagającym hospitalizacji zakwalifikowano 2029 dzieci. Grupę przypadków utworzyło 335 dzieci (w tym 118 zaszczepionych) z potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy, a grupę kontrolną 1694 dzieci (w tym 966 zaszczepionych), u których grypę wykluczono. Ogółem skuteczność rzeczywista szczepionki przeciwko grypie w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą hospitalizacji wyniosła 62% (95% CI: 52–71), w tym 64% (95% CI: 49–75) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/ H1N1pdm2009 i 54% (95% CI: 33–59) wobec zachorowań wywołanych wirusem B linii Victoria. W zależności od grupy wiekowej, skuteczność szczepionki u dzieci w wieku od 6 miesięcy do <5 lat wyniosła 60% (95% CI: 44–71), a u dzieci w wieku 5–17 lat – 65% (95% CI: 47–77).
Do oceny skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą porady na oddziale ratunkowym zakwalifikowano 2102 dzieci. Grupę przypadków utworzyło 671 dzieci (w tym 191 zaszczepionych) z potwierdzonym zakażeniem wirusem grypy, a grupę kontrolną 1431 dzieci (w tym 690 zaszczepionych), u których grypę wykluczono. Ogółem skuteczność rzeczywista szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na grypę wymagającą porady na oddziale pomocy doraźnej wyniosła 56% (95% CI: 46–65), w tym 53% (95% CI: 37–65) wobec zachorowań wywołanych wirusem A/H1N1pdm2009 i 55% (95% CI: 40–66) wobec zachorowań wywołanych wirusem B linii Victoria. Skuteczność szczepionki przeciwko grypie w zapobieganiu zachorowaniom u dzieci w wieku od 6 miesięcy do <5 lat wyniosła 56% (95% CI: 42–66), a u dzieci w wieku 5–17 lat – 40% (95% CI: 11–59).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że u dzieci szczepienie przeciwko grypie zapewniło wyraźną ochronę przed grypą o cięższym przebiegu, wywołaną dwoma dominującymi typami wirusa i grypy. Co ważne, szczepienie zmniejszyło o połowę ryzyko hospitalizacji lub wizyty na szpitalnym oddziale ratunkowym z powodu grypy wywołanej wirusem grypy B, który różnił się pod względem genetycznym i antygenowym od szczepu uwzględnionego w składzie aktualnej szczepionki przeciwko grypie.
