Opracowała lek. Iwona Rywczak
W fińskim badaniu populacyjnym oceniono wpływ powszechnych szczepień dzieci 10-walentną szczepionką przeciwko pneumokokom (PCV-10) na wskaźniki hospitalizacji dorosłych z powodu zapalenia płuc. Szczepienia PCV-10 rozpoczęto we wrześniu 2010 roku i objęto nimi wszystkie dzieci urodzone po 30 czerwca 2010 roku. Szczepienie przeciwko pneumokokom (PCV-13 oraz 23-walentną szczepionką polisacharydową) było szczepieniem zalecanym dla dorosłych z grupy ryzyka oraz w starszym wieku, jednak odsetek dorosłych zaszczepionych tymi preparatami był mały i według danych z 2014 roku nie przekroczył 5%.
Dane o hospitalizacjach pozyskano z odpowiednich krajowych rejestrów, identyfikując rozpoznania zakodowane jako J10-J18 i J86 według klasyfikacji ICD-10 (zapalenie płuc niezależnie od etiologii), a także J13 (pneumokokowe zapalenie płuc) i J86 (ropniak opłucnej). W analizie uwzględniono okres przed wprowadzeniem szczepień PCV-10 (lata 2004/2005–2009/2010) oraz okres po ich wprowadzeniu (lata 2011/2012–2014/2015).
Od lipca 2004 roku do czerwca 2010 roku, tj. przed rozpoczęciem powszechnych szczepień dzieci, wskaźniki hospitalizacji z powodu zapalenia płuc w populacji >18. roku życia rocznie zwiększały się o 2,4% – iloraz współczynników zapadalności (IRR) wyniósł 1,024 (95% CI: 1,018–1,037). Stwierdzono również zwiększanie się wskaźników hospitalizacji z powodu pneumokokowego zapalenia płuc i ropniaka opłucnej – odpowiednio o 3,7 (IRR: 1,037 [95% CI: 1,012–1,049]) i 6,2% (IRR: 1,062 [95% CI: 1,037–1,087]). Natomiast od lipca 2011 roku do czerwca 2015 roku, tj. w okresie stosowania szczepionki PCV-10, wskaźniki hospitalizacji z powodu zapalenia płuc niezależnie od etiologii zmniejszały się rocznie o 4,7% (IRR: 0,953 [95% CI: 0,942–0,965]). Statystycznie istotne różnice stwierdzono we wszystkich grupach wiekowych, z wyjątkiem osób >75. roku życia, a największą redukcję zaobserwowano u osób w wieku 18–49 lat i 50–64 lat (9,2%). Wskaźnik hospitalizacji z powodu pneumokokowego zapalenia płuc zmniejszały się rocznie o 8,1% (IRR: 0,919 [95% CI: 0,876–0,965]), co było szczególnie widoczne w grupie wiekowej <65 lat (14,5%). W przypadku ropniaka opłucnej różnice we wskaźnikach hospitalizacji nie były znamienne.
W sezonie epidemicznym 2014/2015 roczny wskaźnik hospitalizacji z powodu zapalenia płuc był o 15,4% mniejszy od oczekiwanego wskaźnika, ustalonego na podstawie wyjściowych wartości sprzed rozpoczęcia powszechnych szczepień. Biorąc pod uwagę różne grupy wiekowe, oznacza to mniejszą liczbę hospitalizacji o 1456 w populacji >65. roku życia, o 951 u osób w wieku 18–49 lat oraz o 1572 u osób w wieku 50–64 lat. Przeanalizowano również trendy hospitalizacji z przyczyn innych niż zapalenie płuc. Po wprowadzeniu szczepień PCV-10 nie zaobserwowano zmian w tych trendach, wskaźniki zmniejszały się rocznie o 3,5% przez cały okres obserwacji.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że po wprowadzeniu powszechnych szczepień dzieci przeciwko pneumokokom preparatem 10-walentnym zwiększające się wcześniej wskaźniki hospitalizacji dorosłych z powodu zapalenia płuc uległy zmniejszeniu, co może być wynikiem odporności zbiorowiskowej.