Stanowisko ECDC w sprawie ograniczania kontaktów między ludźmi (dystansowania społecznego) w odpowiedzi na epidemię COVID-19 (11.03.2020)

13.03.2020
opracowanie: dr n. med. Agnieszka Wroczyńska, Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni GUM
www.ecdc.europa.eu

W odpowiedzi na szybkie tempo rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 ECDC opublikowało dokument dotyczący ograniczania kontaktów między ludźmi (dystansowania społecznego) podczas obecnej epidemii.

Dystansowanie społeczne należy do niefarmakologicznych środków przeciwepidemicznych, które poprzez zmniejszenie transmisji wirusa odciążają system opieki zdrowotnej (tab. 1.)

Znaczenie ograniczania kontaktów między ludźmi (dystansowania społecznego) podczas epidemii

Badania obserwacyjne oraz badania z wykorzystaniem modelowania, dotyczące wcześniejszych pandemii (np. grypy), jak również doświadczenia z epidemii COVID-19 w Chinach wskazują, że wczesne, zdecydowane, skoordynowane i wszechstronne wdrożenie metod dystansowania społecznego skuteczniej spowalnia rozprzestrzenianie się wirusa niż działania opóźnione. ECDC podaje, że zastosowanie w Chinach szerokiego zakresu interwencji niefarmakologicznych, w tym dystansowania społecznego, o tydzień wcześniej mogłoby zmniejszyć liczbę przypadków COVID-19 o 65%. W razie ich wdrożenia dwa tygodnie lub trzy tygodnie wcześniej, liczbę chorych podczas tej epidemii można było zmniejszyć o 86% lub odpowiednio 95%. Takie działania mogły również ograniczyć region dotknięty transmisją.

Ze względu na stosunkowo szybką rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 oraz ograniczoną skuteczność większości sposobów ograniczania kontaktów między ludźmi, wpływ takich działań na szczyt zachorowań podczas epidemii i możliwość opóźnienia tego szczytu (ryc. 1.) zależy od tego, jak wcześnie włączono procedury dystansowania społecznego w odniesieniu do lokalnej sytuacji epidemiologicznej.

Decyzje o tym, kiedy i jak wdrażać środki dystansowania społecznego należy podejmować na podstawie przesłanek opartych na dowodach naukowych, jednak bardzo rzadko będą to jedyne czynniki wpływające na takie decyzje. Pod uwagę należy także brać kwestie społeczne i polityczne.

Pojawianie się w danym regionie przypadków COVID-19 i/lub zgonów z powodu zakażenia SARS-CoV-2 o nieznanym łańcuchu transmisji stanowi silną przesłankę do rozważenia środków dystansowania społecznego.

Rycina 1. Wpływ dystansowania społecznego na opóźnienie i zmniejszenie szczytu zachorowań podczas epidemii i znaczenie tych działań dla wydolności systemu opieki zdrowotnej

Tabela 1. Działania ograniczające kontakty między ludźmi podczas epidemii; w kolejności rosnącej
Sposoby dystansowania społecznego Uwagi
Indywidualne
izolacja przypadków izolacja potwierdzonych oraz prawdopodobnych przypadków COVID-19, w warunkach szpitalnych (jeżeli wymaga tego przebieg zakażenia) lub domowych
kwarantanna osób z kontaktu zdrowe osoby, które były narażone na kontakt z potwierdzonymi przypadkami COVID-19; kwarantanna ma na celu separację od innych zdrowych osób w celu zapobiegania transmisji wirusa także w trakcie bezobjawowej lub skąpoobjawowej fazy zakażenia
zalecenie „zostań w domu” ogólne zalecenie pozostania w domu, unikania zgromadzeń masowych oraz bliskich kontaktów z innymi ludźmi, w szczególności w odniesieniu do grup dużego ryzyka; zalecenie „zostań w domu” ma na celu ograniczenie transmisji, zmniejszenie liczby przypadków i odciążenie systemu opieki zdrowotnej podczas epidemii
Zbiorowe
zamknięcie instytucji edukacyjnych szkoły podstawowe i średnie, przedszkola, żłobki, punkty opieki dziennej oraz instytucje edukacji wyższej (uniwersytety, instytuty naukowe); ograniczanie kontaktów wśród dzieci jest udowodnionym środkiem prewencji grypy sezonowej i pandemicznej; instytucje edukacyjne są jednostkami, w których gromadzi się duża liczba osób w zamkniętych pomieszczeniach; w badaniach dotyczących epidemii grypy wykazano, że ten sposób prewencji jest najskuteczniejszy, jeśli wprowadza się go we wczesnej fazie transmisji i kontynuuje do czasu ograniczenia występowania patogenu w środowisku (czyli przez kilka tygodni w przypadku grypy)
środki stosowane w szczególnych grupach zmniejszenie liczby osób odwiedzających i ograniczenie kontaktów między pacjentami/podopiecznymi w ośrodkach opieki długoterminowej, ośrodkach leczenia psychiatrycznego, placówkach dla osób bezdomnych, więzieniach; duża część osób w tego typu placówkach należy do grup szczególnego ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, w razie ogniska zachorowania w takim miejscu zapadalność i liczba zgonów jest zwykle szczególnie duża; te sposoby prewencji należy wprowadzić we wczesnej fazie epidemii i należy je kontynuować do czasu ograniczenia transmisji wirusa Sars-CoV-2 w lokalnej społeczności
odwołanie zgromadzeń masowych odwołanie imprez kulturalnych (np. teatry, kina, koncerty), sportowych (np. mecze piłki nożnej, zawody sportowe halowe i na boiskach, maratony), festiwali, zgromadzeń związanych z obrzędami religijnymi, konferencji, targów; ograniczenie to ma na celu prewencję transmisji wśród dużych grup ludzi zgromadzonych w zamkniętych obiektach; niektóre imprezy organizowane na zewnątrz także wiążą się z bliskim kontaktem wśród uczestników, m.in. podczas transportu publicznego na imprezę i z imprezy, przy wejściu i wyjściu z obiektu (np. mecze piłki nożnej).
kordon sanitarny/obowiązkowa kwarantanna w budynkach lub przestrzeniach mieszkalnych dotyczy kwarantanny z zamknięciem określonego budynku lub całej przestrzeni mieszkalnej np. miasta, regionu
strona 1 z 2
Wybrane treści dla pacjenta
  • Przeziębienie, grypa czy COVID-19?
  • Koronawirus (COVID-19) a grypa sezonowa - różnice i podobieństwa
  • Test combo – grypa, COVID-19, RSV
Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce Covid - aktualne dane

COVID-19 - zapytaj eksperta

Masz pytanie dotyczące zakażenia SARS-CoV-2 (COVID-19)?
Zadaj pytanie ekspertowi!