13 marca br. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych wydał pozytywną decyzję w sprawie zmiany do pozwolenia na dopuszczenie do obrotu dla leku zawierającego chlorochinę, polegającą na dodaniu nowego wskazania terapeutycznego: „Leczenie wspomagające w zakażeniach koronawirusami typu beta takimi jak SARS-CoV, MERS-CoV i SARS-CoV-2”.
Uzasadnienie zostało oparte na analizie danych pochodzących z dotychczas opublikowanych danych klinicznych.
Mechanizm działania i dotychczasowe zastosowanie chlorochiny
Chlorochina jest lekiem znanym od ponad 70 lat. Dawniej stosowano ją przede wszystkim w zapobieganiu i leczeniu malarii, obecnie to wskazanie jest znacznie ograniczone ze względu na występowanie lekooporności. Chlorochinę wykorzystuje się także jako lek przeciwzapalny w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów i tocznia rumieniowatego.
Właściwości przeciwwiursowe chlorochiny były przedmiotem badań in vitro już od lat 60. ubiegłego wieku. Wykazano skuteczność tego leku w hamowaniu namnażania się wielu gatunków wirusów w hodowlach komórkowych, w tym wirusa SARS-CoV. Mechanizm działania chlorochiny w odniesieniu do koronawirusów polega najprawdopodobniej na zwiększeniu endosomalnego pH, co w efekcie utrudnia fuzję wirusa i komórki, jak również na zaburzeniu glikozylacji receptorów komórkowych.
Skuteczność chlorochiny w zakażeniach SARS-CoV-2
W badaniach in vitro przeprowadzonych w Chinach w 2020 roku wykazano, że chlorochina wykazuje efekt hamujący względem SARS-CoV-2 w stężeniach dużo mniejszych niż stężenia cytotoksyczne. Wniosek ten zapoczątkował badania kliniczne chlorochiny u pacjentów z COVID-19 w ponad 10 szpitalach w Wuhan i kilku innych miastach Chin. W okresie od stycznia do lutego 2020 przeprowadzono co najmniej 15 badań klinicznych mających na celu ocenę skuteczności i bezpieczeństwa chlorochiny w leczeniu zapalenia płuc w przebiegu COVID-19 (ChiCTR2000029939, ChiCTR2000029935, ChiCTR2000029899, ChiCTR2000029898, ChiCTR2000029868, ChiCTR2000029837, ChiCTR2000029826, ChiCTR2000029803, ChiCTR2000029762, ChiCTR2000029761, ChiCTR2000029760, ChiCTR2000029740, ChiCTR2000029609, ChiCTR2000029559, and ChiCTR2000029542).
W podsumowanych zbiorczo badaniach klinicznych obejmujących grupę ponad 100 chorych z COVID-19 wykazano większą skuteczność chlorochiny w porównaniu z grupą kontrolną leczoną innymi środkami w zahamowaniu progresji objawów klinicznych i radiologicznych zapalenia płuc, konwersji do nieoznaczalnej wiremii oraz skróceniu okresu przebiegu choroby i hospitalizacji. Nie stwierdzono ciężkich działań niepożądanych.
Na podstawie uzyskanych wyników, 15 lutego 2020 r., chlorochina uzyskała rekomendację do uwzględnienia tego leku w kolejnym wydaniu Wytycznych Profilaktyki, Diagnostyki i Leczenia Zapalenia Płuc Związanego z COVID-19, publikowanych przez Narodową Komisję Zdrowia Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL). Zgodnie z rekomendacją chińskich ekspertów chlorochinę zaleca się w dobowej dawce 500 mg p.o. (250 mg 2 ×/d) przez 10 dni u chorych z łagodnym, umiarkowanym oraz ciężkim przebiegiem COVID-19, u których nie stwierdza się przeciwwskazań do zastosowania tego leku.
