Często stwierdzamy nadciśnienie tętnicze. U osób, u których przed chorobą rozpoznano nadciśnienie tętnicze, zwykle dochodzi do dysregulacji nadciśnienia, innym stawiamy diagnozę. Chciałbym tu zastrzec: nie jesteśmy na obecnym etapie w stanie stwierdzić, czy nadciśnienie tętnicze ma związek z koronawirusem. Być może ktoś zanim pojawiła się choroba już miał wyższe ciśnienie, tylko nie było zdiagnozowane.
Bo osławione choroby współistniejące mogły współistnieć bez naszej wiedzy?
Tak, jak najbardziej. Widujemy też zmiany w EKG, które mogą sugerować zapalenie mięśnia sercowego. Ale tu także nie ma możliwości porównania. Naszymi pacjentami są często młodzi ludzie, którym nigdy wcześniej nie wykonywano EKG. Kierujemy te osoby na echo serca, na rezonans magnetyczny serca, żeby próbować ustalić, czy to jest coś, co było, czy coś nowego.
Pacjenci, którzy mają dobre wyniki badań, będą sprawdzani co 4 miesiące w formie telewizyt, a za rok chcemy im powtórzyć ten sam zestaw badań.
Podkreślam, nie prowadzimy badania naukowego, to jest praca kliniczna, w diagnostyce i leczeniu kierujemy się stanem klinicznym pacjenta, a nie protokołem badania. Planujemy opublikować wnioski, ale mamy świadomość, że od strony metodycznej budzić to musi wiele zastrzeżeń. Jesteśmy jednak przekonani, że nasze doświadczenie ułatwi diagnozowanie COVID-19 oraz jej powikłań.
A dobrą radą dla wszystkich jest: dbajcie o siebie?
Widzimy zależność między chorobą, ciężkością jej przebiegu a przewlekłym stresem. Pacjenci mówią, że byli zmęczeni, przepracowani.
Zachęcałbym do odwiedzenia nas i przebadania się osoby, które odczuwają tego typu dolegliwości. Może się okazać, że znajdziemy przyczynę ich gorszego samopoczucia. Ona niekoniecznie musi mieć związek z covidem. Może mają nadciśnienie tętnicze i nie zdają sobie z tego sprawy? Może wykryjemy u kogoś duże stężenie cholesterolu? W moim odczuciu byłby to również sukces tej poradni. Tym większy, gdyby się udało przekonać takiego pacjenta do tego, żeby się odchudził i spróbował bez farmakoterapii przez pierwsze 3 miesiące zredukować to graniczne ciśnienie czy cholesterol.
W codziennych raportach na temat sytuacji pandemicznej w Polsce czytamy co jakiś czas „zmarł młody człowiek, który nie miał chorób współistniejących”. Do poradni zgłasza się wielu młodych ludzi. Chorowali na COVID-19 o średnim czy ciężkim przebiegu. Pytam ich o choroby. Nie, nie mają żadnych chorób współistniejących. Ale potem rozmawiamy i okazuje się, że jedzą fast foody, siedzą do 4 nad ranem przed komputerem, śpią do 12 w południe, nie uprawiają żadnej aktywności fizycznej. Mówią, że są zdrowi. Są pozornie zdrowi. Przy takim trybie życia układ odpornościowy nie może dobrze działać.
Rozmawiała Ewa Stanek-Misiąg
Dr n. med. Michał Chudzik – kardiolog, pracuje w Klinice Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Poradnia dla pacjentów po COVID-19 działa w Centrum Medycznym Boruta w Zgierzu, ul. A. Struga 2/4, rejestracja telefoniczna: 42 714-35-20, 42 715-45-20 oraz w Szpitalu im. W. Biegańskiego w Łodzi, ul. Kniaziewicza 1/5. Specjalny nr telefonu: 600-813-600 (można wysłać SMS). Konieczne jest skierowanie do poradni kardiologicznej od lekarza POZ. Informacje dla pacjentów w jaki sposób zapisać się na konsultacje znajdują się na www.stop-covid.pl, zakładka „Pacjent”.
