Pytanie
Aktualnie jest sezon infekcji u dzieci. Jestem pediatrą pracujacym w szpitalu powiatowym. Czy każde dziecko z infekcją należy odsyłać do szpitala zakaźnego? Nie ma algorytmu postępowania z dziećmi. Czy dzieci z objawami choroby infekcyjnej układu oddechowego bez wykluczenia zakażenia SARS-CoV-2 mogą bezpiecznie dla innych dzieci oraz personelu przebywać na dddziale dziecięcym, jeśli nie ma na nim izolatek.
Odpowiedziała
dr n. med. Agnieszka Matkowska-Kocjan
Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Zgodnie z definicją podejrzenia przypadku COVID-19 na potrzeby nadzoru epidemiologicznego opublikowaną przez ECDC (02.03.2020 r.) badanie wirusologiczne w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 należy wykonywać u:
1) chorego z objawami ostrej choroby infekcyjnej układu oddechowego (nagły początek oraz ≥1 z następujących objawów: kaszel, gorączka, duszność/zwiększenie częstotliwości oddechów), który dodatkowo spełnia oba poniższe kryteria:
a. nie stwierdzono innej etiologii obserwowanych objawów (która w pełni tłumaczyłaby ich wystąpienie)
b. w ciągu minionych 14 dni przybywał w kraju lub w rejonie, w którym stwierdza się lokalną transmisję zakażenia SARS-CoV-2
2) każdego chorego z objawami ostrej choroby infekcyjnej układu oddechowego, który miał bliski kontakt z osobą z potwierdzonym lub prawdopodobnym (np. przebywającym w kwarantannie – przyp. red.) rozpoznaniem COVID-19 w ciągu 14 dni poprzedzających wystąpienie objawów choroby
3) chorego z ostrą chorobą infekcyjną układu oddechowego (gorączka oraz ≥1 z następujących objawów: kaszel, duszność/zwiększenie częstotliwości oddechów) o cięższym przebiegu wymagającym leczenia w szpitalu, u którego nie stwierdzono innej prawdopodobnej przyczyny obserwowanych objawów (która tłumaczyłaby obraz kliniczny).
Ponieważ Polskę oficjalnie uznano już za kraj, w którym stwierdza się lokalną transmisję zakażenia SARS-CoV-2, w przypadku pierwszego wskazania ostatni warunek (podpunkt b) będzie spełniony zawsze. Zgodnie z kryteriami ECDC każdy pacjent z ostrą chorobą infekcyjną układu oddechowego w Polsce (spełniający kryteria kliniczne), której etiologia nie jest jasna, powinien więc teoretycznie podlegać testowaniu w kierunku SARS-CoV-2. Jednak w aktualnej sytuacji ograniczonej dostępności do badań wirusologicznych w Polsce generuje to ogromne problemy wynikające z następujących uwarunkowań:
1) aktualnie w wielu rejonach wciąż materiał do badania w kierunku SARS-CoV-2 pobiera się i wysyła wyłącznie z oddziałów zakaźnych lub szpitali posiadających takich oddział (albo jednoimiennych przeznaczonych dla chorych na COVID-19), które są oblegane przez całą dobę przez pacjentów oczekujących na wykonanie badania RT-PCR
2) najczęstszą przyczyną takich objawów u dzieci są powszechne zakażenia innymi drobnoustrojami (wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy, enterowirusy, RSV, metapneumowirusy itp.); w badaniu przekrojowym z retrospektywnym zbieraniem danych autorzy chińscy stwierdzili, że jedynie u 1,6% z 366 dzieci ≤16. rż. z podejrzeniem COVID-19 w pierwszej połowie stycznia br. w Wuhan potwierdzono zakażenie SARS-CoV-2
3) przebywanie w zatłoczonej izbie przyjęć oddziału zakaźnego w celu pobrania materiału do badania w kierunku COVID-19 wiąże się z bardzo dużym ryzykiem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 (przebywanie w tzw. strefie brudnej, prawdopodobnie skażonej wirusem).
Wobec takich ograniczeń w praktyce proponuję pragmatyczne podejście zależne od indywidualnej oceny sytuacji klinicznej. Jeśli objawy choroby infekcyjne u dziecka są łagodne (np. pokasływanie, stan podgorączkowy, bez duszności, nieżyt nosa, typowe objawy przeziębienia), jest ono w dobrym stanie ogólnym, a u innych domowników nie występują cięższe objawy wskazujące na COVID-19 lub epidemiologiczne czynniki ryzyka (p. pkt. 2. kryteriów ECDC), najbardziej optymalne będzie pozostanie w izolacji domowej, z zachowaniem zasad ograniczających ryzyko transmisji zakażenia na innych domowników (higiena kaszlu, założenie maseczki na twarz osobie chorej i zdrowym, którzy się z nim kontaktują, częste mycie rąk, przebywanie dziecka [a jeśli to konieczne, także jego opiekuna] w osobnym pomieszczeniu, „czyste” korzystanie z łazienki [jeśli w mieszkaniu jest więcej łazienek, to pozostali domownicy powinni korzystać z osobnej łazienki], mycie i dezynfekcja przedmiotów z otoczenia chorego, itd.). Ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 jest małe. Ta sytuacja odpowiada kryterium B przedstawionym w schemacie postępowania dla POZ i NiŚOZ opublikowanym 10 marca br. przez Głównego Inspektora Sanitarnego (p. także: COVID-19: zaktualizowany schemat postępowania dla lekarzy rodzinnych). Natomiast jeśli objawy u chorego są bardziej nasilone (cięższe) i nie da się ich wytłumaczyć jednoznacznie inną przyczyną niż COVID-19 (np. dodatnim testem w kierunku grypy lub RSV, albo badaniem obrazowym płuc wskazującym na obraz bakteryjnego, płatowego zapalenia płuc), należy wykonać lub skierować chorego na badanie w kierunku SARS-CoV-2, zwłaszcza gdy ciężki przebieg choroby wymaga leczenia w szpitalu (p. pkt. 3. wg ECDC).
