Komentarz do artykułu: Remdesiwir w leczeniu COVID-19 – zalecenia WHO
Prof. dr hab. n. med. Anna Piekarska
Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi
Skróty: COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, PTLEiChZ – Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, WHO (World Health Organization) – Światowa Organizacja Zdrowia
Jako lekarz stosujący remdesiwir od pierwszego dnia, gdy był dostępny w naszym kraju, nie mam żadnych wątpliwości, że jest to lek wysoce skuteczny w leczeniu COVID-19. Skuteczność tę można jednak wykazać, gdy lek jest zastosowany wcześnie – do 7 dni od początku objawów i u chorego, który wymaga leczenia tlenem (saturacja <94%) o konwencjonalnym przepływie (do 20 l/ min). Tylko tacy chorzy mogą odnieść korzyść z leczenia remdesiwirem, gdyż tylko do 7 dni od początku choroby lek ma „punkt uchwytu” w postaci replikacji wirusowej w organizmie chorego. Po tym okresie, lek nie działa, bo działać nie może, jeśli otrzymuje go chory w drugim lub trzecim tygodniu choroby, u którego objawy ciężkiej niewydolności wynikają z burzy cytokinowej. To właśnie ta grupa chorych wymaga wysokoprzepływowej terapii tlenem lub intubacji – na tym etapie choroby remdesiwir nie ma żadnego punktu uchwytu, gdyż wirusa już w organizmie chorego nie ma. Rekomendacje PTEiLChZ są jasne i rekomendują stosowanie remdesiwiru w pierwszym tygodniu choroby u chorego z saturacją <94%. Taka rekomendacja jest wynikiem kilku badań klinicznych, w których udowodniono skuteczność takiego postępowania. W badaniu WHO nie wyodrębniono wyraźnie tej grupy, a lek stosowano u chorych z niewydolnością oddechową, gdzie brak efektu dziś jest oczywisty. Stąd rozbieżności w tych rekomendacjach.
Nie wydaje się, aby rekomendacja WHO w odniesieniu do remdesiwiru dotyczyła głównie krajów rozwijających się z ograniczonymi zasobami finansowymi. Lek jest wprawdzie drogi, ale w Europie kupowany w ramach zakupu centralnego przez rządy poszczególnych krajów. Nie widzę związku rekomendacji WHO, z która zresztą się nie zgadzam, z uwarunkowaniami ekonomicznymi. Mamy polskie rekomendacje PTEiLChZ, zalecam ich stosowanie.
Wkrótce możemy spodziewać się wyników kolejnych badań dotyczących remdesiwiru, które mogą wnieść istotne informacje w praktyce klinicznej. Badania są w toku, zarówno obserwacyjne – m.in. SARS-Ter, polskie badanie retrospektywne w populacji rzeczywistej, które jasno wskazują na skuteczność remdesiwiru – jak i badania kliniczne, w których moja Klinika uczestniczy.
