Jakie postępowanie obowiązuje obecnie lekarza POZ w zakresie diagnostyki pacjenta z podejrzeniem COVID-19?

Jakie są obowiązki lekarza POZ wobec pacjenta z podejrzeniem COVID-19 z uwzględnieniem sytuacji, gdy lekarz nie ma dostępu do testów, tzn. dana placówka POZ nie wykonuje testów antygenowych? Czy lekarz POZ może lub ma obowiązek w takiej sytuacji skierować pacjenta na test?

Z dniem 29 kwietnia 2022 r. uchylone¹ zostało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 października 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej nad pacjentem podejrzanym o zakażenie lub zakażonym SARS-CoV-2, którym regulowano m.in. zadania lekarza podejmowane w związku ze zlecaniem badań diagnostycznych w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. W związku z powyższym, przesłanki zlecania testów diagnostycznych w kierunku SARS-CoV-2 są obecnie determinowane wyłącznie przez kryteria medyczne², a nie prawne. O skierowaniu pacjenta na test decyduje lekarz, na podstawie oceny stanu zdrowia pacjenta, w tym objawów, które mogą wskazywać na COVID-19³.

Od 1 kwietnia 2022 r. wstrzymano odrębne finansowanie procedury wykonywania testów do diagnostyki SARS-CoV-2 przez apteki ogólnodostępne, laboratoria i mobilne punkty pobrań, a także inne podmioty lecznicze włączone w system testowania z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Badanie pacjenta, w przypadku podejrzenia infekcji SARS-CoV-2, w zakresie wykonania testów przez ww. podmioty, może odbywać się z uwzględnieniem wykorzystania posiadanych przez te podmioty testów otrzymywanych z zasobów Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, badań wykonanych we własnym laboratorium lub zleconych podwykonawcy, z którym podmiot leczniczy ma zawartą umowę.⁴

Aktualne przepisy prawa związane z wykonaniem testów diagnostycznych w kierunku SARS-CoV-2 znajdują się także w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 25 marca 2022 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego (Dz. U. z 2022 r., poz. 679 z późn. zm.) – w szczególności w § 3 ust. 10-18. Opisano w nich narzędzia (czułość i swoistość testów stosowanych w badaniach przesiewowych) oraz tryb zlecania finansowanych ze środków publicznych testów diagnostycznych w kierunku SARS-CoV-2. Zgodnie z tym rozporządzeniem, w przypadku pozytywnego wyniku badania przesiewowego – testu antygenowego, w przypadku uzasadnionym stanem zdrowia, osoby poddanej testowi, osoba wykonująca zawód medyczny może zlecić w systemie P1 wykonanie molekularnego testu diagnostycznego RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2.⁵

Sposób zlecenia wykonania molekularnego testu diagnostycznego RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2 opisano w § 3 ust. 10 pkt 2) ppkt a) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 marca 2022 r. W przypadku podmiotów wykonujących działalność leczniczą w zakresie POZ (tj. inną niż stacjonarne i całodobowe świadczenia szpitalne) skierowanie na test należy wystawiać za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępnienia Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych (P1)⁶. Przepis ten nadal obowiązuje w niezmienionym brzmieniu od 28 marca 2022 r. Instrukcja postępowania na P1 dostępna jest na www.gabinet.gov.pl⁷. Badanie RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2 nie zostało jednak wpisane w koszyk świadczeń gwarantowanych w POZ jak jest w przypadku testu antygenowego⁸, więc taki test zlecony z POZ nie będzie objęty refundacją ze środków publicznych (obecnie, niezależnie od obowiązujących regulacji prawnych oraz udostępnionej instrukcji postępowania, w systemie gabinet.gov.pl nie ma możliwości zlecania takich testów – przyp. red.).