Opracowała: lek. Iwona Rywczak, redaktor serwisu „Szczepienia”
W badaniach z randomizacją wykazano dużą skuteczność szczepionek przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) w zapobieganiu zakażeniu HPV i związanym z nim zmianom przedrakowym. Jednak okres obserwacji w takich badaniach jest jednak stosunkowo krótki, dlatego ważna jest ocena efektów programów szczepień przeciwko HPV.
W czasopiśmie „Journal of Infectious Diseases” opublikowano wyniki kanadyjskiego badania populacyjnego oceniającego wskaźniki zapadalności na śródnabłonkową neoplazję szyjki macicy (CIN) u kobiet szczepionych i nieszczepionych przeciwko HPV oraz skuteczność rzeczywistą 4-walentnej szczepionki przeciwko HPV (HPV-4) stosowanej w ramach programu szczepień realizowanego w szkołach w prowincji Kolumbia Brytyjska. Program szczepień wprowadzono w 2008 roku. Szczepieniami objęto dziewczęta w wieku 11 lat (6 klasa szkoły podstawowej), pierwszą grupą uprawnioną do szczepień były dziewczęta urodzone w 1997 roku. Prowadzono również szczepienia wychwytujące przeznaczone dla dziewcząt urodzonych w latach 1994–1996. Wskaźniki wyszczepialności nie osiągnęły docelowego poziomu 90%, w latach 2017–2018 pełne szczepienie otrzymało 66,9% dziewcząt z 6 klasy.
W badaniu uwzględniono osoby urodzone w latach 1994–2005, u których wykonano co najmniej 1 badanie cytologiczne po ukończeniu 13. roku życia – 14 130 nieszczepionych i 24 174 zaszczepionych kobiet. Pierwsze badanie wykonano w wieku 18,7 lat (średnia). W badaniu wykorzystano dane z rejestrów szczepień oraz bazy gromadzącej wyniki przesiewowych badań cytologicznych prowadzonych zgodnie z wytycznymi Cervix Screening Program.
W oparciu o wskaźniki zapadalności stwierdzono, że w ciągu średnio 7 lat obserwacji w grupie kobiet, które otrzymały pełne szczepienie HPV-4 w wieku 9–14 lat, CIN co najmniej drugiego stopnia (CIN2+) wykrywano istotnie rzadziej niż u kobiet nieszczepionych (względna zapadalność [RR]: 0,42 [95% CI: 0,31–0,57]). Skuteczność rzeczywistą HPV-4 podanej w pełnym schemacie w zapobieganiu CIN2+ oszacowano na 57,9% (95% CI: 43,2–69,0). Skuteczność rzeczywista co najmniej 1 dawki HPV-4 podanej w wieku 9–14 lat wyniosła 56,6% (95% CI: 42,1–67,7). Natomiast skuteczność rzeczywista HPV-4 podanej w wieku ≥15 lat (pełne szczepienie) wyniosła 36,8% (95% CI: 0–66,1). Liczba osób zaszczepionych po ukończeniu 15. roku życia była jednak mała, dlatego wynik ten należy interpretować ostrożnie.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że po wprowadzeniu programu szczepień przeciwko HPV u kobiet zaszczepionych zmiany śródnabłonkowe szyjki macicy wysokiego stopnia wykrywano o połowę rzadziej niż u kobiet nieszczepionych. Konieczne jest dalsze monitorowanie programu szczepień w celu oceny jego długotrwałych efektów populacyjnych.
