Opracowała lek. Iwona Rywczak
We wrześniu 2015 roku do brytyjskiego programu szczepień wprowadzono szczepienie przeciwko meningokokom grupy B (MenB) według 3-dawkowego schematu (wiek 2, 4 i 12 mies.). W badaniach klinicznych szczepienie przeciwko MenB preparatem Bexsero wiązało się z dużym ryzykiem gorączki po szczepieniu (p.https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/meningokoki/100032,immunogennosc-i-bezpieczenstwo-szczepionki-bialkowej-przeciwko-meningokokom-grupy-b-u-niemowlat). Obserwacje te potwierdzono również w badaniach przeprowadzonych po rozszerzeniu brytyjskiego kalendarza szczepień o szczepionkę przeciwko MenB (p.https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/meningokoki/177942,szczepienie-przeciwko-meningokokom-grupy-b-a-ryzyko-hospitalizacji-z-powodu-goraczki).
W czasopiśmie „Vaccine” opublikowano wyniki badania obserwacyjnego typu ekologicznego, w którym oceniono, czy po wprowadzeniu programu szczepień przeciwko MenB zwiększyły się wskaźniki hospitalizacji dzieci z powodu zespołu nerczycowego. Sygnał dotyczący zespołu nerczycowego wychwycono w aktywnym nadzorze epidemiologicznym w jednym z regionów kanadyjskiej prowincji Quebec, w którym z uwagi na dużą zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową prowadzono szczepienia przeciwko MenB osób w wieku 2 miesięcy–20 lat. Nadzór wykrył 3 przypadki zespołu nerczycowego, a dodatkowy przypadek zidentyfikowano w trakcie przeszukiwania szpitalnych baz danych (każdorazowo był to pierwszy epizod zespołu). Zachorowania odnotowano u dzieci w wieku 2–5 lat, w okresie 6 miesięcy od szczepienia. Rozpoznanie ustalono po podaniu drugiej dawki szczepionki, ale u 2 dzieci objawy były obecne jeszcze przed szczepieniem. Zapadalność oszacowano na 13,3/100 000 zaszczepionych osób, wskaźnik ten był 3,6 razy większy (95% CI: 0,7–11,8, wynik na granicy istotności statystycznej) niż w tych regionach prowincji, w których nie prowadzono szczepień przeciwko MenB.
W badaniu przeprowadzonym przez Nicka Andrewsa i wsp. w bazie Hospital Episodes Statistics gromadzącej dane z hospitalizacji w angielskich szpitalach zidentyfikowano dzieci leczone z powodu zespołu nerczycowego w latach 2005–2019. Na podstawie dostępnych danych o wskaźnikach wyszczepialności (95% dla pierwszej dawki, 93% dla drugiej dawki i 87% dla trzeciej dawki) oraz danych demograficznych na temat liczby urodzeń w Anglii (ok. 55 000/mies.) oszacowano, że łączna liczba podanych pierwszych i drugich dawek szczepionki przeciwko MenB wyniosła odpowiednio 2,35 i 2,25 mln, a w przypadku dawki uzupełniającej 1,78 mln. W latach 2005–2019 odnotowano 876 hospitalizacji z powodu zespołu nerczycowego, w tym 328 z powodu pierwszego epizodu zespołu. W okresie prowadzenia powszechnych szczepień dzieci przeciwko MenB nie zaobserwowano istotnych zmian we wskaźnikach hospitalizacji. Porównując dzieci uwzględnione w programie szczepień z dziećmi nieobjętymi szczepieniami przeciwko MenB stwierdzono podobną częstość hospitalizacji z powodu zespołu nerczycowego: iloraz współczynników zapadalności (IRR) w poszczególnych grupach wiekowych (2–5 mies., 6–11 mies., 12–17 mies. i 18–23 mies.) mieścił się w zakresie od 0,81 do 1,18 i nie był statystycznie istotny. Podobne wyniki uzyskano w analizie uwzględniającej wyłącznie pierwszy epizod zespołu nerczycowego (IRR 1,01–1,12).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że po wprowadzeniu programu szczepień niemowląt przeciwko MenB nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka wystąpienia zespołu nerczycowego. Przy tak dużej podanej liczbie dawek należałoby oczekiwać, że gdyby faktycznie istniało takie ryzyko o wielkości obserwowanej w Kanadzie, badanie wychwyciłoby jakiś niepokojący sygnał.
