Opracowała Małgorzata Ściubisz
W czasopiśmie „The Lancet” opublikowano wyniki analizy post-hoc danych zebranych w ramach badania z randomizacją (RCT) przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii, w którym oceniono bezpieczeństwo i skuteczność kliniczną szczepionki Vaxzevria (ChAdOx1-S; AstraZeneca) w zapobieganiu zachorowaniom na COVID-19 (p. Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo szczepionki wektorowej "ChAdOx1 nCoV-19" przeciwko COVID-19 – analiza wstępna). Autorzy skupili się na ocenie skuteczności szczepionki wobec zachorowań wywołanych wariantem B.1.1.7 SARS-CoV-2, który po raz pierwszy wykryto pod koniec 2020 roku i stał się główną przyczyną zachorowań na COVID-19 w Wielkiej Brytanii.
Populację badania stanowiły 8534 osoby w wieku ≥18 lat (78% w wieku 18–55 lat, 59% kobiety) przydzielone losowo do jednej z 2 grup, w których otrzymali: 2 dawki szczepionki Vaxzevria podawane i.m. w dostępie ≥28 dni (4244 osoby) lub szczepionkę przeciwko meningokokom grupy A, C, W, Y (4290 osób; grupa kontrolna). Uczestników RCT regularnie badano (metodą RT-PCR) w kierunku zakażenia SARS-CoV-2: przesiewowo, co tydzień i dodatkowo w momencie wystąpienia objawów charakterystycznych dla COVID-19, a próbki z dodatnim wynikiem poddawano sekwencjonowaniu w celu określenia wariantu SARS-CoV-2.
W okresie od 1 października 2020 roku do 14 stycznia 2021 roku zakażenie SARS-CoV-2 metodą RT-PCR potwierdzono u 520 osób, w tym u 311 udało się uzyskać wyniki sekwencjonowania. Zaobserwowano, że aktywność neutralizacyjna surowicy osób zaszczepionych była mniejsza wobec wariantu brytyjskiego B.1.1.7 SARS-CoV-2 niż wobec wariantu wzorcowego (iloraz średnich geometrycznych miana przeciwciał – GMR: 8,9 [95% CI: 7,2–11]), nie miało to jednak istotnego przełożenia na skuteczność kliniczną szczepionki. Wykazano, że skuteczność kliniczna szczepionki Vaxzevria w zapobieganiu objawowej COVID-19 wywołanej wariantem brytyjskim B.1.1.7 wirusa wyniosła 70,4% (95% CI: 43,6–84,5), a wobec zachorowań wywołanych wariantem wzorcowym – 81,5% (95% CI: 67,9–89,4).
Autorzy badania zwrócili uwagę, że SARS-CoV-2, podobnie jak inne wirusy, zmienia się w wyniku pojawiających się mutacji, które prowadzą do powstania nowych wariantów. Szczepionka Vaxzevria zapewnia skuteczną ochronę przed zachorowaniem na COVID-19 wywołaną wariantem brytyjskim B.1.1.7 wirusa, porównywalną ze skutecznością wobec zachorowań wywołanych wariantem wzorcowym.