Opracowała dr med. Bożena Dubiel
Skróty: CI – przedział ufności, HR – hazard względny, DTPa-IPV-Hib – skojarzona szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi (bezkomórkowa), poliomyelitis (inaktywowana) i Haemophilus influenzae typu b
Populacja: 378 834 dzieci urodzonych w Danii w ciągu 6 lat
Metodyka: populacyjne badanie obserwacyjne z prospektywnym zbieraniem danych i dwoma rodzajami analizy
Analiza I – badanie kohortowe z równoległą grupą kontrolną:
- grupa badana: 339 288 dzieci, które otrzymały co najmniej 1 dawkę szczepionki DTPa-IPV-Hib (w schemacie 3., 5. i 12. mż.)
- grupa kontrolna: 6854 dzieci, które nie otrzymały szczepionki DTPa-IPV-Hib.
Analiza II – analiza typu self-controlled case series, którą objęto tylko dzieci z drgawkami gorączkowymi (od 91. dnia życia do końca 18. mż.) lub padaczką (do końca 7. rż.) z okresem obserwacji podzielonym na:
- okres narażenia: od dnia podania każdej z trzech podstawowych dawek DTPa-IPV-Hib przez 7 kolejnych dni
- okres kontrolny: cały okres obserwacji z wykluczeniem okresu narażenia.
Wyniki: Wyniki obu analiz były podobne.
Drgawki gorączkowe wystąpiły u 7811 dzieci (2,1%) do 18. miesiąca życia; w tym, w okresie narażenia u 250 dzieci (u 17 – po pierwszej dawce szczepionki, u 32 – po drugiej i u 201 – po trzeciej), a w okresie kontrolnym u 7561 dzieci.
1. Ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych w całym okresie narażenia i w okresie kontrolnym było podobne. Jedynie w dniu podania pierwszej i drugiej dawki szczepionki ryzyko drgawek gorączkowych było większe niż w okresie kontrolnym (odpowiednio: HR: 6,02 [95% CI: 2,86–12,65] i HR: 3,94 [95% CI: 2,18–7,10]), ale bezwzględne ryzyko było bardzo małe (<1 przypadek/25 000 zaszczepionych niemowląt).
2. Ryzyko wystąpienia powtórnych drgawek gorączkowych u dzieci, u których pierwszy epizod wystąpił w okresie narażenia, było podobne jak u dzieci, u których pierwszy epizod miał miejsce w okresie kontrolnym (32 vs 29,2%; HR: 1,09 [95% CI: 0,86–1,38]).
3. Ryzyko wystąpienia padaczki wśród dzieci, u których pierwszy epizod drgawek gorączkowych wystąpił w okresie narażenia, było podobne jak u dzieci, u których pierwszy epizod drgawek miał miejsce w okresie kontrolnym (3,2 vs 2,8%; HR: 0,61 [95% CI: 0,27–1,40]).
W takcie 7 lat obserwacji padaczkę rozpoznano u 2248 dzieci.
1. Ryzyko wystąpienia padaczki u dzieci, które otrzymały DTPa-IPV-Hib, w porównaniu z dziećmi nieszczepionymi, było mniejsze wśród dzieci między 3. a 15. miesiąca życia (HR: 0,63 [95% CI: 0,50–0,79]), a podobne wśród dzieci między 15. miesiącem życia a 7. rokiem życia (HR: 1,01 [95% CI: 0,66–1,56]).
Wnioski: Szczepionka DTPa-IPV-Hib u niemowląt nie wiązała się ze zwiększeniem ryzyka padaczki w pierwszych latach życia. W dniu podania pierwszej i drugiej dawki DTPa-IPV-Hib (3. i 5. mż.) zaobserwowano częstsze występowanie drgawek gorączkowych, ale bezwzględne ryzyko było bardzo małe (mniej niż 1 przypadek na 25 000 zaszczepionych niemowląt).
Komentarz redakcji: To duże badanie obserwacyjne, w którym zastosowano dwie uzupełniające się metody analizy danych w celu zwiększenia wiarygodności wniosków, potwierdza bezpieczeństwo wysoce skojarzonej szczepionki pięcioskładnikowej w odniesieniu do drgawek i padaczki. Szczepienie niemowląt nie zwiększyło ryzyka padaczki, ani drgawek bez gorączki. W dniu podania pierwszej lub drugiej dawki mogą wprawdzie wystąpić drgawki sprowokowane przez gorączkę po szczepieniu (drgawki gorączkowe), ale ryzyko bezwzględne jest bardzo małe (<1 na 25 000 szczepionych), znacznie mniejsze niż po szczepionce całokomórkowej przeciwko krztuścowi (1 na 11 100–16 600). Co ciekawe, ryzyko w ciągu tygodnia po podaniu każdej z dawek nie różniło się od ryzyka w grupie kontrolnej lub okresie kontrolnym. Możliwe więc, że szczepienie po prostu prowokowało napad, który i tak miał wystąpić. Co najważniejsze, drgawki gorączkowe po szczepieniu nie pozostawiały trwałych następstw i nie zwiększyły ryzyka padaczki. Mniejsze ryzyko padaczki u dzieci szczepionych w wieku 3–15 miesięcy w porównaniu z nieszczepionymi rówieśnikami wynika najprawdopodobniej z odraczania szczepienia u niemowląt z podejrzeniem padaczki lub we wczesnej fazie leczenia tej choroby (błąd systematyczny selekcji). Nie jest to efekt szczepionki DTPa-IPV-Hib.