Jaki odsetek zakażeń SARS-CoV-2 przebiega bezobjawowo? Przegląd systematyczny

09.02.2021
Oran D.P., Topol E.J.: The Proportion of SARS-CoV-2 Infections That Are Asymptomatic. A Systematic Review
dr n. med. Anna Kuna
Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny w Gdyni
Ann. Intern Med. 2021 Jan 22: M20-6976. doi: 10.7326/M20-6976

Skróty: SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2

Infekcja bezobjawowa dotyczy osób, które pomimo zakażenia nie odczuwają dolegliwości, nie rozwiną ich i w związku z tym ich nie zgłaszają. Wśród znanych patogenów zagrażających człowiekowi odsetek zakażeń bezobjawowych różni się znacznie: w przypadku wirusa odry w ogóle nie udokumentowano infekcji bez objawów, co możliwe jest z kolei u istotnej liczby osób zakażonych wirusem cytomegalii lub poliomyelitis, a także SARS-CoV-2. Z dotychczasowych obserwacji wiadomo, że COVID-19 może przebiegać zarówno w sposób asymptomatyczny, jak i jako choroba łagodna aż do przebiegu ciężkiego ze zgonem włącznie.
W literaturze podkreśla się różnicę między stanem bezobjawowym, kiedy zakażona osoba nie ma i nie rozwinie objawów, a przedobjawowym, kiedy pacjent nie odczuwa ich obecnie, ale będzie je zgłaszał w toku rozwoju choroby. Stąd wiadomo, kto jest zakażoną osobą bezobjawową jedynie w obserwacji retrospektywnej. W przypadku COVID-19 przyjmuje się, że taka obserwacja powinna wynosić około 14 dni. Stan bezobjawowego zakażenia SARS-CoV-2 ma realne znaczenie epidemiologiczne, z uwagi na zakaźność pacjenta dla innych osób pomimo braku objawów chorobowych.

Autorzy publikacji wybrali 61 artykułów medycznych, które opisywały powyższe zagadnienia. 43 z nich opierały się na wyniku badania RT-PCR materiału z wymazów od pacjentów jako metodzie diagnostycznej zakażenia SARS-CoV-2, a 18 na badaniach serologicznych.
W grupie analiz uwzględniających badanie molekularne, odsetek osób z wynikiem dodatnim, lecz bez objawów, sięgał od 6,3 do 100% (mediana 65,9%). W 19 publikacjach dostępne były dane umożliwiające odróżnienie pacjentów bezobjawowych od przedobjawowych, czas obserwacji po wykonaniu badania diagnostycznego wynosił od 2 do 70 dni (mediana 14 dni). Odsetek pacjentów, którzy pozostali bezobjawowi wynosił od 6,3 do 91,7% (mediana 42,5%). W 24 kolejnych analizach, w których nie prowadzono obserwacji pacjentów po dodatnim badaniu diagnostycznym, odsetek osób niezgłaszających symptomów (bez- lub przedobjawowych) w czasie wykonywania wymazu z nosowej części gardła wynosił od 40,7 do 100% (mediana 75,5%).
W jednym z doniesień wykazano, że wiek nie miał wpływu na brak lub obecność objawów w czasie badania PCR.
W 18 publikacjach opierających się na badaniach obecności przeciwciał we krwi pacjentów, odsetek osób bezobjawowych w trakcie diagnostyki wahał się od 27,1 do 85% (mediana 41,2%).

Aktualne dane wskazują, że pacjenci z infekcją SARS-CoV-2, którzy nie zgłaszają objawów, łącznie z osobami w stadium przedobjawowym, stanowią ponad 40% spośród wszystkich osób zakażonych. Autorzy przeglądu wskazują na dwie publikacje, które zawierają w ich ocenie dane najwyższej jakości, opisujące duże grupy pacjentów z uwzględnieniem wyników badań przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2, w Wielkiej Brytanii (n=365 104) i Hiszpanii (n=61 075). Powyższe analizy, przeprowadzone niezależnie od siebie wykazały bardzo zbliżony odsetek osób bezobjawowych: odpowiednio 32,4% i 33%. Autorzy wnioskują również, że wykorzystanie oznaczeń przeciwciał przeciw SARS-CoV-2 pozwala w badaniach na wyodrębnienie pacjentów bezobjawowych, a nie przedobjawowych. Wskazują na zestawienie 222 chorych z Wuhan w Chinach, u których przeciwciała IgM i IgG przeciw SARS-CoV-2 były wykrywane odpowiednio po 3 i 4 dniach od zgłoszenia objawów przez pacjenta. W analizie 109 pracowników ochrony zdrowia i 64 pacjentów w Zurychu w Szwajcarii, nasilenie objawów choroby wiązało się z szybkością pojawiania się przeciwciał przeciw SARS-CoV-2. Pacjenci z ciężkim przebiegiem zakażenia mieli wykrywalne przeciwciała po rozpoczęciu objawowej choroby, z kolei chorzy z przebiegiem łagodnym, pozostawali serologicznie ujemni albo stwierdzano u nich przeciwciała we krwi po od 12 do 14 dni od zachorowania. Na podstawie tych danych autorzy wnioskują, że nie uzyskuje się dodatnich wyników badań obecności przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2 w okresie, w którym nie jest jeszcze możliwe określenie, czy zakażona osoba jest bez- czy przedobjawowa.

strona 1 z 2
Zobacz także
Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce Covid - aktualne dane

COVID-19 - zapytaj eksperta

Masz pytanie dotyczące zakażenia SARS-CoV-2 (COVID-19)?
Zadaj pytanie ekspertowi!