Nowe badania prezentowane podczas Światowego Kongresu ESCMID (dawniej ECCMID) w Barcelonie, w Hiszpanii, zwracają uwagę na ryzyko pojawienia się nowych, omijających odporność immunologiczną wariantów SARS-CoV-2 u pacjentów z obniżoną odpornością. Doktorantka Magda Vergouwa z Centrum Medycyny Eksperymentalnej i Molekularnej (CEMM), Centrum Medycznego Uniwersytetu w Amsterdamie (UMC w Amsterdamie), Uniwersytetu w Amsterdamie w Holandii wraz z współpracownikami przygotowała doniesienie o przypadku długo trwającego zakażenia SARS-CoV-2. Autorzy opisują przypadek pacjenta, u którego zakażenie SARS-CoV-2 trwało 613 dni. W tym czasie dokonała się ewolucja wirusa prowadząca do powstania wysoce zmutowanego nowego wariantu. Według wiedzy autorów jest to najdłuższy, jak do tej pory, czas trwania infekcji SARS-CoV-2, choć wcześniej odnotowano kilka przypadków trwających setki dni. Podczas gdy zdrowi pacjenci zakażeni SARS-CoV-2 mogą dokonać eliminacji wirusa w ciągu kilku dni lub tygodni, u osoby z obniżoną odpornością, może się rozwinąć przetrwałe zakażenie z przedłużoną replikacją i ewolucją wirusa. Uważa się na przykład, że początkowe pojawienie się wariantu Omicron miało miejsce u osób z obniżoną odpornością, co podkreśla znaczenie ścisłego nadzoru genomicznego w tej populacji pacjentów. Ponadto zastosowanie ukierunkowanej presji immunologicznej, w tym terapii przeciwciałami monoklonalnymi i/lub nowymi lekami przeciwwirusowymi, może dodatkowo sprzyjać pojawianiu się nowych wariantów.
Vergouwe i wsp. opisują przypadek 72-letniego mężczyzny przyjętego do Centrum Medycznego Uniwersytetu w Amsterdamie w lutym 2022 r. z powodu zakażenia SARS-CoV-2. Chory był po przeszczepieniu komórek macierzystych krwi z powodu współistniejącego zespołu mielodysplastycznego i mieloproliferacyjnego. Dodatkowo sytuację komplikował rozwój chłoniaka po przeszczepieniu, z powodu którego chory otrzymał rytuksymab. Lek ten niszczy limfocyty B, w tym te produkujące przeciwciała przeciw SARS-CoV-2. Pacjent był wielokrotnie szczepiony przeciw SARS-CoV-2, jednak przy przyjęciu do szpitala nie stwierdzono u niego obecności przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Na podstawie sekwencjonowania stwierdzono zakażenie wariantem BA.1.17. Omicron. W leczeniu pacjent otrzymał sotrowimab (przeciwciało monoklonalne skierowane przeciw SARS-CoV-2), był również leczony deksametazonem, sarulimabem i przeciwciałem monoklonalnym przeciw interleukinie 6. Niestety, nie uzyskano odpowiedzi klinicznej. Kolejne badania sekwencjonowania SARS-CoV-2 wykazało pojawienie się mutacji S:E340K warunkującej oporność na sotrowimab już 21 dni po podaniu leku. W pierwszym miesiącu zakażenia rozwój immunologicznej odpowiedzi adaptacyjnej pod postacią pojawienia się swoistych przeciwciał i limfocytów T był znikomy, sprawiając, że organizm pacjenta nie był w stanie wyeliminować zakażenia. Przedłużająca się infekcja doprowadziła do pojawienia się wariantu omijającego odpowiedź immunologiczną gospodarza. Pacjent zmarł z powodu nawrotu choroby hematologicznej, pozostając przez 613 dni zakaźny. Na szczęście nie udokumentowano transmisji patogenu na inną osobę. Przebieg zakażenia w ciągu tych 613 dni, od kiedy rozpoznano zakażenie, charakteryzował się wieloma epizodami nawracających objawów związanych i niezwiązanych z zakażeniem SARS-CoV-2, wymagających hospitalizacji. Utrzymujące się czynne zakażenie SARS-CoV-2 doprowadziło do wydłużenia okresu izolacji chorego w czasie pobytów w szpitalu i nasiliło też konieczność intensywniejszego stosowania środków indywidualnej ochrony. Według chorego pogorszyło to jego jakość życia.
