Jakie leki przeciwwirusowe i immunomodulujące zaleca się u chorych na COVID-19?
Skróty: COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, EUA (emergency use authorization) – zezwolenie na użycie (leku) w sytuacji wyjątkowej, MERS (Middle East respiratory syndrome) – bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej, MERS-CoV – wirus MERS, PTEiLChZ – Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, SARS (severe acute respiratory syndrome) – zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej, SARS-CoV-2 – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2, WHO (World Health Organization) – Światowa Organizacja Zdrowia
U chorych na COVID-19 podejmuje się próby leczenia swoistego różnymi lekami przeciwwirusowymi lub immunomodulującymi. Dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa ich stosowania są jednak skąpe. Jak dotąd w recenzowanych czasopismach naukowych oficjalnie opublikowano wyniki tylko 1 badania klinicznego z randomizacją przeprowadzonego u dorosłych chorych na COVID-19 w Chinach – dotyczyło ono lopinawiru z rytonawirem i nie wykazało korzyści z takiej terapii.8 Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ ) opublikowało zalecenia postępowania w zakażeniu SARS-CoV-2 (ostatnia aktualizacja: 31.03.2020).1 Zgodnie z tym dokumentem można rozważyć zastosowanie chlorochiny lub hydroksychlorochiny oraz lopinawiru z rytonawirem, a u pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby dodatkowo remdesiwiru i tocilizumabu (tab. 2).
| Tabela 2. Leczenie podstawowe (przeciwwirusowe i modulujące) zalecane przez PTEiLChZ w poszczególnych grupach pacjentów z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 | |
|---|---|
| Obraz kliniczny zakażenia SARS-CoV-2 | Leczenie przeciwwirusowe lub immunomodulujące |
| postać bezobjawowa lub łagodna:
– bez objawów lub łagodne dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych (gorączka, kaszel lub duszność), którym mogą czasem towarzyszyć ból głowy, mięśni, nudności, wymioty, biegunka – stabilny stan kliniczny | nie jest zalecane |
| postać stabilna z objawami ze strony układu oddechowego i/lub
ogólnoustrojowymi (klasyfikacja MEWS: <3 pkt):
– wyczerpanie, astenia, gorączka >38°C i kaszel – kliniczne i radiologiczne cechy zajęcia płuc – brak klinicznych lub laboratoryjnych cech niewydolności oddechowej – konieczność hospitalizacji ze względu na ryzyko progresji choroby | uwzględniając ograniczoną wiedzę na temat skuteczności i bezpieczeństwa tych leków oraz ich
dostępność, można rozważyć:
– lopinawir z rytonawirem 400/100 mg p.o. co 12 h przez 14 dni plus – chlorochina, zwykle 250 mg p.o. (w uzasadnionych przypadkach 500 mg p.o.) co 12 h przez 7–10 dni (≤10 dni) albo hydroksychlorochina, dawka nasycająca 400 mg p.o. co 12 h, dawka podtrzymująca 200 mg p.o. co 12 h przez 10 dni |
| pacjent z niewydolnością oddechową, klinicznie niestabilny (klasyfikacja MEWS: 3–4 pkt)
– ostre objawy zajęcia układu oddechowego wymagające ścisłego monitorowania, zwłaszcza między 5. a 7. dniem od wystąpienia pierwszych objawów w celu ewentualnego zapewnienia intensywnej opieki medycznej – kliniczne i/lub laboratoryjne objawy pogorszenia wydolności oddechowej i wymiany gazowej (zaburzenia oddychania, duża częstość oddechów, duszność, SpO2 <90%) | uwzględniając ograniczoną wiedzę o skuteczności i bezpieczeństwie tych leków oraz ich
dostępność, można rozważyć:
– remdesiwir 1 × dz. i.v., dawka nasycająca 200 mg, dawka podtrzymująca 100 mg, przez 10 dni albo (gdy remdesiwir nie jest dostępny) lopinawir z rytonawirem 400/100 mg p.o. co 12 h przez 28 dni plus – chlorochina, zwykle 250 mg p.o. (w uzasadnionych przypadkach 500 mg p.o.) co 12 h przez 7–10 dni (≤10 dni) albo hydroksychlorochina, dawka nasycająca 400 mg p.o. co 12 h, dawka podtrzymująca 200 mg p.o. co 12 h przez 10 dni plus – tocilizumab (u osób ze zwiększonym stężeniem IL-6 w surowicy) 8 mg/kg i.v. (maks. 800 mg) w pojedynczej dawce (1-godz. wlew); gdy nie ma poprawy, powtórzyć dawkę po 8–12 h |
|
pacjent w stanie krytycznym (klasyfikacja MEWS: >4 pkt): – zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) – hipotensja i wstrząs – niewydolność wielonarządowa – zaburzenia świadomości |
uwzględniając ograniczoną wiedzę na temat skuteczności i bezpieczeństwa tych leków oraz ich
dostępność, można rozważyć:
– remdesiwir 1 × dz. i.v., dawka nasycająca 200 mg, dawka podtrzymująca 100 mg, przez 10 dni albo (gdy remdesiwir nie jest dostępny) lopinawir z rytonawirem 400/100 mg p.o. co 12 h przez 28 dni plus – chlorochina 500 mg p.o. co 12 h przez 7–10 dni albo hydroksychlorochina, dawka nasycająca 400 mg p.o. co 12 h, dawka podtrzymująca 200 mg p.o. co 12 h przez 10 dni plus – tocilizumab (u osób ze zwiększonym stężeniem IL-6 w surowicy) 8 mg/kg i.v. (maks. 800 mg) w pojedynczej dawce (1-godz. wlew); gdy nie ma poprawy, powtórzyć dawkę po 8–12 h |
Autorzy zaleceń podkreślają, że ze względu na niewystarczające dane dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa leczenia tymi lekami decyzje o ich zastosowaniu u danego chorego na COVID-19 powinien podejmować indywidualnie lekarz prowadzący.
