Profesor Dominik Mertz z katedry chorób zakaźnych Uniwersytetu McMastera w Kanadzie rozmawia z prof. Romanem Jaeschke o szczepionkach przeciwko COVID-19, otwarciu szkół i podróżowaniu w dobie pandemii.
Część pierwsza dostępna tutaj.
prof. Roman Jaeschke: Dzień dobry, witam w kolejnym odcinku McMaster Perspective, ponownie z udziałem prof. Dominika Mertza. Kilka dni temu rozmawialiśmy o sytuacji epidemiologicznej COVID-19, współczynnikach śmiertelności i różnicach pomiędzy państwami, między innymi pod tym względem. Dzisiaj natomiast chciałbym się skupić na kilku tematach, które wywołują szczególnie duże emocje. Jednym z nich jest kwesta szczepień. Jak aktualnie wygląda sytuacja? Na jakim etapie są obecnie prace nad szczepionką?
prof. Dominik Mertz: Dziękuję. Tak, szczepienia stanowią niewątpliwie jeden z najgorętszych tematów ostatnich tygodni, bo mamy świadomość, że to nasza jedyna nadzieja na względnie szybki powrót do normalności. O ile dobrze pamiętam, obecnie trwa kilkanaście badań klinicznych III fazy, oceniających skuteczność szczepionek, z których dowiemy się, na ile będziemy przez nie chronieni. W badaniach I i II fazy uzyskano bardzo optymistyczne wyniki, jeśli chodzi o poziom odporności, jaki można dzięki nim uzyskać, niemniej czekamy na dane dotyczące efektywności klinicznej.
To teraz kilka słów na temat badań I, II i III fazy dla niewtajemniczonych, jak ja.
W badaniach I fazy poszukuje się odpowiedniej dawki i przeprowadza podstawową ocenę bezpieczeństwa; w badaniach II fazy sprawdza się, czy udało się uzyskać odpowiedź immunologiczną i bada się ilość przeciwciał będących wskaźnikiem tej odpowiedzi; natomiast w badaniach III fazy podaje się szczepionkę dziesiątkom tysięcy osób, po czym uczestnicy badania wracają do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie i sprawdza się, czy u osób zaszczepionych prawdopodobieństwo zachorowania, w tym przypadku na COVID-19, jest mniejsze.
Czyli aktualnie trwają badania III fazy, w których podaje się już szczepionkę ludziom?
Tak, i wygląda na to, że pierwsze z badań III fazy, te prowadzone przez firmy Pfizer i Moderna, zakończą się jesienią – planowany termin to koniec października. Obie firmy są więc bardzo blisko ogłoszenia – miejmy nadzieję – pozytywnych danych, ale musimy jeszcze poczekać. Poza tym kilka szczepionek jest aktualnie przedmiotem badań II fazy, a jeszcze większa liczba jest w trakcie badań I fazy. Dlatego nawet jeżeli okaże się, że te oceniane w badaniach III fazy nie zostaną zastosowane z powodu nieskuteczności lub obaw o ich bezpieczeństwo, trzeba będzie poczekać na inne. W kolejce jest sporo kandydatów, z których co najmniej jeden – a miejmy nadzieję, że więcej, niż jeden – może w przyszłości zostać zarejestrowany jako szczepionka przeciwko COVID-19.
Ostatnio natknąłem się na bazę danych dotyczących szczepionek, z której wynikało, że aktualnie prowadzonych jest 120 badań klinicznych z randomizacją. Muszę przyznać, że ta liczba robi wrażenie.
A więc wkrótce się przekonamy, czy i kiedy szczepionka przeciwko COVID-19 będzie dostępna. Na te informacje niewątpliwie czeka wiele osób.
A jaką postawę powinniśmy przyjąć w międzyczasie? Za 4 tygodnie mam zarezerwowany lot. Czy podróż samolotem jest w dzisiejszych czasach bezpieczna?
Nic nie jest w pełni bezpieczne. Kiedy pada pytanie czy X albo Y są bezpieczne, zazwyczaj odpowiadam, że nie w 100%. Raczej należałoby spytać, na ile jest to bezpieczne w porównaniu z innymi rzeczami albo co zrobić, żeby maksymalnie zwiększyć bezpieczeństwo.
Jeżeli ktoś potrzebuje podróżować samolotem, według mnie ważniejsze jest zastanowienie się, jak to zrobić w możliwie najbezpieczniejszy sposób i co wziąć pod uwagę. Przy czym podróż samolotem jest prawdopodobnie bezpieczniejsza, niż się wydaje. Wprawdzie były nieliczne doniesienia o ograniczonych zakażeniach w trakcie podróży lotniczej, czyli nie da się tego wykluczyć – latanie nie jest zupełnie pozbawione ryzyka – ale jeśliby się zastanowić, jak często słyszymy komunikaty typu: „wczoraj na pokład samolotu X lub Y wszedł chory na COVID-19”, i jeśliby spojrzeć na każdy taki przypadek albo na wyniki monitorowania pozostałych pasażerów, okazałoby się, że w zdecydowanej większości sytuacji nie doszło do transmisji zakażenia. Dlatego podróżowanie samolotem wydaje się bardzo bezpieczne, a na pewno dużo bezpieczniejsze niż wiele naszych codziennych aktywności.
Według mnie ryzyko zakażenia jest dużo większe podczas dojazdu na lotnisko lub z lotniska środkami komunikacji publicznej albo wizyty w lotniskowej restauracji lub barze niż w czasie samej podróży.
