Jak cytować: Masiak A., Nowakowski Sz., Zdrojewski Z.: Praktyka kliniczna – ciekawe przypadki z Polish Archives of Internal Medicine. Zakażenie SARS-CoV-2 współistniejące z aktywną ziarniniakowatością z zapaleniem naczyń. Med. Prakt., 2022; 1: 83–85
Skróty: ANCA-AAV (antineutrophil cytoplasmic antibody-associated vasculitis) – zapalenie naczyń związane z przeciwciałami przeciwko cytoplazmie neutrofilów, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, GPA (granulomatosis with polyangiitis) – ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń, MMF – mykofenolan mofetylu, SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej 2, TK – tomografia komputerowa
Pandemia COVID-19 wzbudziła obawy, że chorzy w stanie immunosupresji, w tym z zapaleniem naczyń związanym z przeciwciałami przeciwko cytoplazmie neutrofilów (ANCA-AAV), mogą być obciążeni większym ryzykiem ciężkiego przebiegu COVID-19.1 Przebieg kliniczny zapalenia płuc w przebiegu zakażenia COVID-19 oraz ziarniniakowatości z zapaleniem naczyń (GPA) może być podobny, co niekiedy stwarza trudności diagnostyczne.2
U 21-letniego mężczyzny bez istotnych chorób współistniejących rozpoznano ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń w 18. roku życia na podstawie zajęcia górnych dróg oddechowych, płuc, skóry i nerek oraz stwierdzenia ANCA przeciwko proteinazie 3. Po zastosowaniu glikokortykosteroidów i cyklofosfamidu (dawka całkowita 10 g) jego stan uległ poprawie (opracowanie aktualnych wytycznych American College of Rheumatology z 2021 r. dotyczących rozpoznawania i leczenia GPA cz. 1. i cz. 2. – przyp. red.). Przez 2 lata leczenia podtrzymującego mykofenolanem mofetylu (MMF) utrzymano remisję kliniczną i immunologiczną, w związku z czym w lipcu 2020 roku lek odstawiono. W październiku 2020 roku chory zaczął się skarżyć na zasychanie wydzieliny w nosie z tworzeniem się strupów, ropny i krwisty wyciek z nosa, chrypkę, uczucie zatkania i ból ucha oraz pogorszenie słuchu. W tomografii komputerowej (TK) nie stwierdzono objawów zajęcia nerek ani zmian w płucach charakterystycznych dla GPA. Ze względu na kliniczne i immunologiczne cechy nawrotu GPA (cANCA 1:320, norma <1:40; przeciwciała przeciwko proteazie 3 78,91 RU/ml, norma <20) rozpoczęto leczenie prednizonem w dawce 60 mg/d i MMF w dawce 3 g/d. Uzyskano częściową poprawę, jednakże po zmniejszeniu dawki prednizonu do <30 mg/d doszło do zaostrzenia objawów. W styczniu 2021 roku chory został przyjęty do szpitala w celu diagnostyki. Wkrótce po przyjęciu u chorego wystąpiła gorączka, stężenie białka C-reaktywnego wynosiło 56 mg/l (norma <5), a wynik testu RT-PCR w kierunku SARS-CoV-2 z materiału pobranego z wymazu z części nosowej gardła był dodatni.
Ryc. Tomografia komputerowa klatki piersiowej przedstawiająca liczne zmiany guzkowe w obu płucach
z wytworzeniem jam typowych dla aktywnej ziarniniakowatości z zapaleniem naczyń (GPA; strzałki czerwone)
oraz czynne zmiany śródmiąższowe w postaci wielokomorowych ognisk typu mlecznego szkła powstałe w przebiegu
zakażenia COVID-19 (strzałki niebieskie) niezależnie od GPA
