Komentarz II
dr hab. n. med. Jerzy Jaroszewicz
Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Zakaźnych i Hepatologii, Śląski
Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Komentarz do artykułu: Strategie i cele testowania w kierunku COVID-19 - raport ECDC
Jak cytować: Jaroszewicz J.: Komentarz. W: European Centre for Disease Prevention and Control: Strategie i cele testowania w kierunku COVID-19. Raport European Centre for Disease Prevention and Control. Med. Prakt., 2020; 10: 56–57
Skróty: COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, ECDC – European Centre for Disease Prevention and Control, PCR (polymerase chain reaction) – reakcja łańcuchowa polimerazy, SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej 2
Raport dotyczący strategii testowania w kierunku SARS-CoV-2 opublikowany 15 września 2020 roku przez European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) powinien być lekturą obowiązkową nie tylko dla lekarzy leczących chorych z COVID-19, ale przede wszystkim dla osób odpowiedzialnych za organizację opieki zdrowotnej na poziomie lokalnym, regionalnym oraz krajowym. Jest to opracowanie uniwersalne, opisujące kroki, jakie należy podjąć w celu osiągnięcia konkretnego efektu (np. zmniejszenia chorobowości i śmiertelności, eliminacji zakażeń w danym regionie) w zależności od możliwości organizacyjnych i finansowych. Różne strategie można łączyć w zależności od potrzeb, aby uzyskać zaplanowany efekt końcowy, lub realizować je sekwencyjnie.
Za truizm należy już chyba uznać stwierdzenie, że kluczem do kontroli transmisji SARS-CoV-2 jest jak najszersze testowanie chorych objawowych (wariant minimalny) oraz ich bezobjawowych kontaktów (wariant optymalny) wraz z ich szybką i skuteczną izolacją. Strategie takie pozwoliły w dużej mierze uporać się z pandemią wielu krajom azjatyckim, takim jak na przykład Chiny, Tajwan, Singapur, gdzie obecnie notuje się po kilka lub kilkanaście zachorowań dziennie. Przetestowanie wszystkich mieszkańców danego kraju, regionu, miasta (badania populacyjne) oraz natychmiastowa izolacja zakażonych mogą spowodować szybkie i całkowite ustąpienie zakażeń na danym obszarze geograficznym. Oczywiście w większości krajów wdrożenie takiej strategii jest logistycznie niemożliwe.
Raport ECDC zawiera natomiast kilka bardzo praktycznych porad dotyczących działań, których szybkie podjęcie przyniosłoby oczekiwane efekty, również w warunkach polskich.
Po pierwsze: badanie osób z jednego gospodarstwa domowego. Ważna jest nie tylko izolacja tych osób, ale też ich aktywne testowanie w kierunku SARS-CoV-2, co pozwoli w większym stopniu prześledzić sieć kontaktów oraz poddać izolacji kolejne osoby. Testowanie w gospodarstwie domowym tylko jednej, będącej w ostrej fazie zakażenia osoby zamazuje prawdziwy obraz epidemii oraz wiąże się z dużą częścią niewykrytych przypadków w każdej populacji.
Po drugie: zmniejszenie skutków COVID-19 w placówkach opieki zdrowotnej i w opiece społecznej. Wiadomo, że zakażenia SARS-CoV-2 w placówkach medycznych i opiekuńczych stanowią poza zakażeniami domowymi jedną z ważniejszych dróg szerzenia się wirusa. Wielu pracowników medycznych przechodzi zakażenie bezobjawowo i mimo największej staranności może je przenosić na populacje wrażliwe. W Polsce do połowy września SARS-CoV-2 zakaziło się ponad 1000 lekarzy i blisko 2500 pielęgniarek. W raporcie ECDC podkreślono, że niemal wszystkie kraje Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Wielka Brytania regularnie badają personel medyczny i pensjonariuszy placówek opieki długoterminowej, niezależnie od występowania objawów. Przedstawiono bardzo ciekawe wyliczenie, z którego wynika, że cotygodniowe badanie personelu placówki medycznej (niezależnie od objawów) metodą PCR spowoduje – przy założeniu dostępności wyniku w ciągu 24 godzin – zmniejszenie liczby zachorowań o ponad 20%. Jest to postępowanie zdecydowanie zalecane przez ECDC i jego wdrożenie w Polsce miałoby zasadnicze znaczenie dla opanowania epidemii.
