Opracowała Małgorzata Ściubisz
Bezpieczeństwo szczepienia kobiet w ciąży przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi preparatem Tdap potwierdzono w wielu badaniach. Niektóre z nich omawialiśmy na łamach kwartalnika „Medycyna Praktyczna – Szczepienia” oraz w serwisie „Szczepienia” (p. www.mp.pl/szczepienia/przeglad/blonicakrztusiectezec.html).
W niedawnym wydaniu czasopisma „Birth Defects Research” opublikowano wyniki kolejnego badania kliniczno-kontrolnego przeprowadzonego przez naukowców z Boston University w Stanach Zjednoczonych, w którym oceniono, czy podanie Tdap kobietom w ciąży ma wpływ na ryzyko wystąpienia wybranych wad strukturalnych u ich potomstwa.
Autorzy wykorzystali dane za lata 2006–2015 zebrane już wcześniej w ramach badania „Birth Defects Study”. Grupę przypadku utworzyło 10 811 niemowląt urodzonych z wadami strukturalnymi, a grupę kontrolną 5731 zdrowych niemowląt. Informacje na temat szczepienia Tdap matek w czasie ciąży (ekspozycji) uzyskano od samych kobiet na podstawie wywiadu telefonicznego i/lub od lekarza rodzinnego, którego wskazały. Ogółem szczepionkę Tdap w czasie ciąży otrzymało 2357 kobiet, w tym: 103 w I trymestrze, a 2256 w II lub III trymestrze.
Wykazano, że szczepienie Tdap w I trymestrze ciąży nie zwiększało ryzyka wystąpienia wad strukturalnych ogółem u dzieci (iloraz szans [OR]: 1,0 [95% CI: 0,7–1,5]), w tym rozszczepu wargi i/lub podniebienia (skorygowany iloraz szans [aOR]: 1,0 [95% CI: 0,4-2,5]), wnętrostwa (aOR: 1,0 [95% CI:0,4–2,6]), spodziectwa (aOR: 0,9 [95% CI: 0,4–2,4]), wad układu zbiorczego nerek (aOR: 0,7 [95% CI: 0,3–1,8]), wad serca (aOR: 1,2 [95% CI: 0,7–1,9]), w tym wad stożka naczyniowego i łuku aorty (aOR: 1,3 [95% CI: 0,5–3,0]), wad przegrody międzykomorowej (aOR: 1,1 [95% CI: 0,6–2,0]), wad prawego (aOR: 1,2 [95% CI: 0,5–3,1]) i lewego serca (aOR: 1,2 [95% CI: 0,5-3,1]). Podobnie szczepienie Tdap w II lub III trymestrze ciąży nie zwiększało u dzieci ryzyka wystąpienia wnętrostwa (aOR: 0,5 [95% CI: 0,4–0,7]), stopy końsko-szpotawej (aOR: 0,9 [95% CI: 0,7–1,2]), zwężenia odźwiernika (aOR: 0,7 [95% CI: 0,5–1,0]), zarośnięcia lub zwężenia jelita cienkiego (aOR: 0,7 [95% CI: 0,4–1,2]), agenezji lub dysgenezji ciała modzelowatego (aOR: 1,1 [95% CI: 0,7–1,7]), kraniostenozy (aOR: 0,7 [95% CI: 0,3–1,5]), przetrwałego nadciśnienia płucnego u noworodków (aOR: 0,6 [95% CI: 0,3–1,4]), zaćmy wrodzonej (aOR: 1,9 [95% CI: 0,9–3,7]), zwężenia, zarośnięcia lub innych nieprawidłowości wodociągu Sylwiusza (aOR: 1,3 [95% CI: 0,5–3,4]).
Ciekawe badanie, w którym oceniono bezpieczeństwo szczepienia Tdap u ciężarnych oraz ich potomstwa, opublikowano także w czasopiśmie „Vaccine”. Hall i wsp. skorzystali m.in. z danych gromadzonych w ramach programu Department of Defense Birth and Infant Health Research oraz wojskowego systemu opieki zdrowotnej. Autorzy zdecydowali się objąć badaniem kobiety pełniące czynną służbę wojskową, gdyż w Stanach Zjednoczonych szczepienie Tdap jest wymagane dla tej grupy zawodowej. Autorzy założyli, że kobiety zatrudnione w wojsku częściej niż kobiety niezwiązane z wojskiem otrzymują szczepienie Tdap we wczesnym okresie ciąży (kiedy jeszcze o niej nie wiedzą), co pomoże uzyskać odpowiednio liczną grupę do oceny ryzyka ekspozycji na Tdap w I trymestrze.
Ostatecznie analizą objęto 145 883 kobiety w ciąży oraz 117 724 niemowlęta. Wśród ciężarnych, 1272 kobiety otrzymały Tdap we wczesnym okresie ciąży (0–13 tc.), a 9438 w III trymestrze (27–36 tc. zgodnie z zaleceniami). Wśród niemowląt, 13 995 było eksponowanych na szczepienie Tdap matki w czasie ciąży, w tym 984 we wczesnym okresie życia płodowego (0–13 tyg.), a 9352 w późniejszym okresie (27–26 tyg.).
Porównując kobiety zaszczepione z nieszczepionymi wykazano, że Tdap była bezpieczna dla ciężarnych. Ani szczepienie we wczesnym okresie ciąży (0–13 tc.), ani w późniejszym (27–36 tc.), nie było związane ze zwiększeniem ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego (hazard względny skorygowany o znane czynniki zakłócające [aHR] wyniósł odpowiednio: 1,02 [95% CI: 0,78–1,34] oraz 1,07 [95% CI: 0,97–1,17]) lub porodu przedwczesnego (aHR wyniósł odpowiednio: 0,94 [95% CI: 0,74–1,22] oraz 0,97 (95% CI: 0,88–1,07]). Szczepienie Tdap we wczesnym okresie ciąży nie zwiększało także ryzyka samoistnego poronienia (aHR: 1,07 [95% CI: 0,94–1,22]).
Szczepienie Tdap kobiet w ciąży było również bezpieczne dla ich potomstwa. Wykazano, że niemowlęta eksponowane na szczepienie Tdap matki we wczesnym okresie życia płodowego (0–13 tyg.), jak i w późniejszym (27–36 tyg.), nie były narażone na większe ryzyko wcześniactwa (ryzyko względne skorygowane o znane czynniki zakłócające [aRR] wyniosło odpowiednio: 0,77 [95% CI: 0,60–0,99] oraz 0,95 [95% CI: 0,87–1,04]), zaburzeń wzrastania w okresie płodowym (aRR: 0,85 [95% CI: 0,58–1,25] oraz 1,03 [95% CI: 0,91–1,16]) i niemowlęcym (aRR: 0,85 [95% CI: 0,61–1,20] oraz 0,95 [95% CI: 0,85–1,06]), małej urodzeniowej masy ciała (aRR: 0,71 [95% CI: 0,51–0,99] oraz 0,69 [95% CI: 0,61–0,77]). Szczepienie Tdap matki we wczesnym okresie ciąży nie wiązało się z większym ryzykiem wystąpienia u dziecka wrodzonych wad strukturalnych (aRR:1,15 [95% CI: 0,82–1,61]), w tym wad układu sercowo-naczyniowego (aRR: 1,15 [95% CI: 0,63–2,08]) i układu moczowo-płciowego (aRR: 1,28 [95% CI: 0,77–2,12]).
Wyniki obu przedstawionych wyżej badań potwierdzają bezpieczeństwo szczepienia Tdap kobiet w ciąży, zarówno szczepienia w zalecanym 27–36 tygodniu ciąży, jak i przypadkowego szczepienia w I trymestrze. Ekspozycja na szczepienie Tdap w okresie płodowym jest również bezpieczna dla dzieci.