Opracowała: dr n. med. Bożena Dubiel
Skróty: CI – przedział ufności, DTPa – skojarzona szczepionka
przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (bezkomórkowa)
Metodyka: badanie kliniczno-kontrolne
Populacja: dzieci o znanej historii szczepienia
DTPa zarejestrowane w okresie od stycznia 1995
do grudnia 2010 roku w bazie opieki zdrowotnej w Australii
Przypadki (chorzy): dzieci w wieku od 2 miesięcy
do 4 lat, u których w okresie od stycznia 2005
do grudnia 2009 roku na podstawie obrazu klinicznego i badań laboratoryjnych (w tym 92% na
podstawie PCR) rozpoznano krztusiec
Kontrola: dla każdego chorego dziecka dobierano
20 dzieci zdrowych (bez krztuśca) urodzonych w tym samym dniu (±1 dzień)
Ekspozycja (interwencja): 1, 2 lub 3 dawki DTPa
(schemat: 2., 4., 6. mż.)
Wyniki: Od stycznia 2005 do grudnia 2009 roku
rozpoznano 1446 przypadków krztuśca u dzieci w wieku 2.–11. mż. i 870 przypadków u dzieci w wieku 1–3 lat.
Skuteczność rzeczywista (efektywność) DTPa w zapobieganiu hospitalizacji z powodu krztuśca
wzrastała stopniowo od 55,3% (95% CI: 42,7–65,1)
po pierwszej dawce (<4. mż.), do 83% (95% CI:
70,2–90,3) po drugiej dawce (<6. mż.) i 85%
(95% CI: 75–91) po trzeciej dawce (6.–11. mż.).
Skuteczność rzeczywista 3 dawek DTPa w zapobieganiu
wszystkim przypadkom krztuśca wynosiła
83,5% (95% CI: 79,1–87) u dzieci w wieku
6.–11. mż., a następnie zmniejszała się do 70,7%
(95% CI: 64,5–75,8) między 2. a 3. rż. i do 59,2%
(95% CI: 51–66) między 3. a 4. rż.
Wnioski: Trzy dawki DTPa w pierwszym półroczu
życia zapewniają dobrą ochronę przed zachorowaniem
na krztusiec w ciągu pierwszego roku od podania
pierwszej dawki, jednak pominięcie dawki
uzupełniającej w 2. roku życia powoduje szybkie
zmniejszane się ochrony w kolejnych latach.
Komentarz redakcji: To kolejne, ale największe do tej pory badanie skuteczności rzeczywistej DTPa u dzieci do 5. roku życia i pierwsze, w którym oceniono trwałość ochrony klinicznej po kolejnych dawkach schematu podstawowego. Przeprowadzono je z powodu wybuchu epidemii krztuśca wśród dzieci w wieku przedszkolnym i młodszych w Australii, do której doszło zaledwie kilka lat po zmianie programu szczepień (przesunięcie dawki uzupełniającej DTPa z 18. mż. na 4. rż.). Największe wskaźniki zapadalności i hospitalizacji zanotowano u niemowląt <6. miesiąca życia (zdecydowana większość jeszcze niezaszczepiona lub niekompletnie zaszczepiona). Z badania płyną bardzo ważne implikacje praktyczne: (1) szczepienie DTP należy rozpoczynać możliwie jak najwcześniej (6. tydzień); (2) dla zwiększenia trwałości ochrony po DTPa konieczne jest podanie dawki uzupełniającej w 2. roku życia; (3) wydaje się, że w aktualnej sytuacji epidemiologicznej krztuśca w Polsce raczej nie czas na zmniejszanie liczby dawek DTP w pierwszych 6 latach życia (stosowany w niektórych krajach schemat podstawowy DTPa 2+1 z dawką przypominającą w 4.–6. rż.).