Opracowała: lek. Iwona Rywczak
Celem badania była charakterystyka epidemiologiczna inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM) w Polsce. Analizą objęto przypadki potwierdzone laboratoryjnie, zgłoszone w latach 2002–2011. Nadzór epidemiologiczny nad IChM prowadzi Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny oraz Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego. Początkowo gromadzono dane dotyczące wyłącznie zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR), natomiast od 2005 r. obowiązkowym zgłoszeniom podlegały wszystkie przypadki IChM.
W analizowanym okresie zarejestrowano 1936 przypadków IChM potwierdzonych laboratoryjnie – 1463 (75,6%) metodą posiewu, a 473 (24,4%) metodą PCR. Liczba zarejestrowanych zachorowań zwiększyła się z 35 w 2002 r. do 337 w 2007 r., lecz następnie zmniejszyła się do 293 w 2011 r. U 42,4% chorych rozpoznano ZOMR, u 22,3% posocznicę, a u 23,9% ZOMR z posocznicą. Wiek chorych mieścił się w zakresie od 1 dnia do 87 lat (mediana: 6 lat). Największą zapadalność odnotowano u niemowląt – 15,71/100 000 w 2011 r., przy ogólnej zapadalności 0,76/100 000. Zapadalność była również duża w grupie wiekowej <5 lat (7,04/100 000 w 2011 r.). Zarejestrowano łącznie 7 ognisk epidemicznych. Wystarczającymi danymi do obliczenia śmiertelności dysponowano tylko dla przypadków IChM zgłoszonych w latach 2010–2011. Śmiertelność we wszystkich grupach wiekowych wyniosła 10% i była największa (46,2%) w populacji osób >65. roku życia. W zależności od postaci IChM największą śmiertelność stwierdzono w przypadku posocznicy (22,4%), przy współistnieniu ZOMR i posocznicy śmiertelność wyniosła 7%, a przy samym ZOMR – 3,1%.
Grupę serologiczną Neisseria meningitidis ustalono dla 1700 (87,8%) zachorowań – 48,8% zachorowań na IChM wywołał meningokok grupy B, 36,6% meningokok grupy C, a meningokoki grupy Y i W-135 były odpowiedzialne za 2,4% zachorowań.
W analizie oporności na antybiotyki stwierdzono, że w 84,2% przypadków meningokok wykazywał wrażliwość na penicylinę. Wszystkie wyizolowane szczepy były wrażliwe na cefalosporyny III generacji, chloramfenikol i cyprofloksacynę. Tylko w 4 (0,3%) przypadkach stwierdzono oporność na ryfampicynę.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że obserwowane zwiększenie zapadalności na IChM w Polsce wynika ze zmian w systemie nadzoru epidemiologicznego – szerszej definicji przypadków podlegających zgłoszeniu oraz uwzględnienia zachorowań potwierdzonych metodą inną niż posiew. W celu kontroli zachorowań na IChM należy rozważyć wprowadzenie szczepień przeciwko meningokokom do obowiązkowego programu szczepień.