Badanie II
Wprowadzenie
We Francji przeprowadzono badanie odpowiedzi humoralnej i komórkowej przeciwko SARS-CoV-2 u par, w których jeden z partnerów miał udokumentowaną łagodną infekcję COVID-19. Pozostali partnerzy zostali zaklasyfikowani jako osoby z bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną SARS-CoV-2.
Materiały i metody
Do badania włączono 11 par, w których u 1 z partnerów potwierdzono łagodną infekcję COVID-19. Mediana wieku wynosiła 49 lat (od 38 do 65), 50% stanowili mężczyźni. Z powodu lockdownu i łagodnego przebiegu choroby każda zakażona osoba pozostawała w wspólnym mieszkaniu razem ze swoim partnerem (osobą z bezpośredniego kontaktu z zakażonym SARS-CoV-2). Chorzy zgłaszali >1 z następujących objawów: gorączka, kaszel, zmęczenie, ból głowy, brak węchu, duszność, bóle mięśni. Grupę kontrolną stanowiło dziesięciu zdrowych dawców krwi, którzy nie byli narażeni na COVID-19 i którzy mieli negatywny wynik na obecność przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Przeprowadzono badanie IFN-γ ELISpot w celu oceny odpowiedzi komórkowej, metodą ELISA zaś dokonano oznaczenia swoistych przeciwciał.
Wyniki
Wszyscy pacjenci z COVID-19 mieli pozytywne wyniki przeciwciał specyficznych dla SARS-CoV-2 i obecne swoiste limfocyty T, które utrzymywały się do 102 dni od wystąpienia objawów. Z kolei u żadnej z osób z bezpośredniego kontaktu nie stwierdzono obecności przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Jednakże 6 osób zgłosiło wystąpienie objawów COVID-19 w ciągu kilku dni (mediana 7 dni) od momentu rozpoznania infekcji u ich partnerów, u 4 zaś badanych partnerów z kontaktu wykazano obecność swoistych limfocytów T dla 3 lub 4 antygenów SARS-CoV-2, które utrzymywały się do 93 dni od wystąpienia objawów. Dane te sugerują, że narażenie na SARS-CoV-2 może wywoływać specyficzną odpowiedź komórkową bez serokonwersji.
Podsumowanie obu badań
Niniejsze badania wskazują na istnienie odporności komórkowej u pacjentów z przebytym zakażeniem SARS-CoV-2, u których nie stwierdzono serokonwersji. Ponadto drugie badanie wykazało, że odpowiedź komórkowa może być czulszym wskaźnikiem ekspozycji na SARS-CoV-2 niż obecność przeciwciał. Inne badanie wykazało, że u 40% bezobjawowych pacjentów i 12,9% pacjentów z łagodnym COVID-19 nie stwierdzono już przeciwciał 56 dni po wypisaniu ze szpitala. W powyższych badaniach próbki surowicy pobierano nawet po ponad 100 dniach od momentu wystąpienia objawów, więc istnieje możliwość, że osoby utraciły w tym okresie miano przeciwciał. Istnieje wiele wyjaśnień dotyczących pojawienia się swoistych limfocytów T dla SARS-CoV-2 bez odpowiedzi humoralnej. Jedną z możliwości są bardzo małe stężenia przeciwciał, które mogły powstać po ekspozycji na SARS-CoV-2 (badanie nr 2), jednakże nie zostały wykryte przez stosowane testy serologiczne. Brak specyficznych przeciwciał może również wynikać z ekspozycji na małe dawki wirusa, krótką i przejściową replikację wirusa lub np. z powodu wadliwej replikacji. Naukowcy z badania nr 1 zwracają także uwagę na możliwość szerszego wykorzystania testu IFN-γ ELISpot do oceny odpowiedzi komórkowej u pacjentów, u których nie doszło do serokonwersji. Na podstawie przeprowadzonej przez badaczy analizy dotyczącej ochotników z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2, można przypuszczać, że większość osób z niewykrywalnymi przeciwciałami anty-SARS-CoV-2 IgG może być prawdopodobnie chroniona przez obecność swoistych limfocytów T. Konieczne są jednak dalsze badania dotyczące odpowiedzi immunologicznej przeciwko SARS-CoV-2.
