Opracowała mgr Małgorzata Ściubisz
Skróty: analiza per protocol – analiza w grupach wyodrębnionych zgodnie z protokołem badania, COVID-19 (coronavirus disease) – choroba spowodowana przez SARS-CoV-2, GKS – glikokortykosteroidy, MIS (multisystem inflammatory syndrome) – wieloukładowy zespół zapalny, NAAT (nucleic acid amplification test) – test amplifikacji kwasów nukleinowych, NOP – niepożądany odczyn poszczepienny, RCT (randomized clinical trial) – badanie z randomizacją, SARS-CoV-2 (severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) – koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2
Metodyka: RCT przeprowadzone w 65 ośrodkach w Brazylii, Finlandii, Hiszpanii, Polsce i USA,
okres obserwacji wynosił 12–18 mies. po podaniu
trzeciej dawki, podwójnie ślepa próba, mediana
okresu obserwacji wyniosła 1,3 miesiąca po podaniu
trzeciej dawki u dzieci w wieku od 6 miesięcy
do <2 lat oraz 1,4 miesiąca u dzieci w wieku
2–4 lat, odpowiednio 31,8 i 35% dzieci obserwowano
przez ≥2 mies. po podaniu trzeciej dawki;
analizowane dane zebrano w okresie od 7 lutego
do 17 czerwca 2022 r. (okres dominacji wariantu
Omikron w analizowanej populacji)
Populacja: 1776 dzieci (50,5% dziewczynek) w wieku
od 6 miesięcy do <2 lat (mediana: 16 mies.)
oraz 2750 dzieci (50,1% dziewczynek) w wieku
2–4 lat (mediana: 3 lata), ogólnie zdrowych lub z dobrze kontrolowanymi przewlekłymi chorobami
towarzyszącymi (odpowiednio: 4,7 i 12,8%), bez
objawów zakażenia SARS-CoV-2 wyjściowo lub w przeszłości (uwzględniono odpowiednio 7,5 i 13%
dzieci wyjściowo zakażonych SARS-CoV-2
[dodatni wynik testu antygenowego lub NAAT, lub przechorowanie
COVID-19 w przeszłości]); kryteria
wykluczające m.in.: niedobór odporności, MIS-C w wywiadzie, choroba autoimmunizacyjna, stan
zwiększający ryzyko przedłużonego krwawienia
Interwencja: 3 dawki (każda zawierająca 3 µg
mRNA**) szczepionki BNT162b2, pierwsze 2 dawki w odstępie 21 dni, trzecia ≥8 tygodni po drugiej
– 3013 dzieci (grupa szczepiona)
Kontrola: placebo w analogicznym schemacie –
1513 dzieci (grupa placebo)
Wyniki: W okresie od 7 lutego do 17 czerwca 2022
roku do badania zakwalifikowano 4526 dzieci w wieku od 6 miesięcy do 4 lat, które przydzielono
losowo do jednej z 2 grup (szczegóły – p. wyżej).
Skuteczność kliniczną szczepionki BNT162b2
oceniono w grupie 1254 dzieci w wieku od 6 miesięcy
do 5 lat bez zakażenia SARS-CoV-2
wyjściowo lub w przeszłości, które otrzymały 3 dawki
szczepionki lub placebo i u których w okresie
do 7 dni po podaniu trzeciej dawki wynik badania
NAAT w kierunku SARS-CoV-2 był ujemny
(uwzględniono dane zebrane do 17 czerwca 2022 r.;
do tego czasu >99% dzieci otrzymało 2 dawki
szczepionki, a 32,2% – 3 dawki). Wykazano, że u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 4 lat 3 dawki
szczepionki BNT162b2, w porównaniu z placebo,
znacznie zmniejszyły ryzyko zachorowania na objawową
COVID-19 potwierdzoną laboratoryjnie
(≥1 z następujących objawów: gorączka, pojawienie
się lub nasilenie już istniejącego kaszlu,
duszności lub bólu mięśni, dreszcze, utrata węchu
lub smaku o nagłym początku, ból gardła, biegunka
[≥3 luźne stolce/24 h], wymioty lub zmniejszone
łaknienie + dodatni wynik badania metodą NAAT w kierunku SARS-CoV-2 w próbce pobranej z dróg
oddechowych w objawowym okresie choroby lub w ciągu 4 dni przed wystąpieniem objawów, lub
do 4 dni po ich ustąpieniu). Wyniki – p. tab. 1.
Tabela 1. Skuteczność kliniczna szczepionki BNT162b2 (Comirnaty), w porównaniu z placebo, w zapobieganiu zachorowaniom na objawową COVID-19 potwierdzoną laboratoryjnie u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 4 lat (analiza per protocol)a | |||
---|---|---|---|
Punkt końcowy | Grupa szczepionab (n = 873) | Grupa kontrolnab (n = 381) | Skuteczność kliniczna (95% CI) |
COVID-19 potwierdzona laboratoryjniec | |||
ogółem | 13 | 21 | 73,2% (43,8–87,6) |
od 6 mies. do <2 lat | 4 | 8 | 75,8% (9,7–94,7) |
2–4 lat | 9 | 13 | 71,8% (28,6–89,4) |
COVID-19 potwierdzona laboratoryjnie wywołana wariantem Omikronc | |||
ogółem | 13 | 20 | 71,8% (40,5–87,1) |
a Uwzględniono dzieci bez zakażenia SARS-CoV-2 wyjściowo lub w przeszłości (do 7 dni po podaniu szczepionki lub placebo). b Liczba osób, u których rozpoznano dany punkt końcowy (definicje – p. tekst). c Uwzględniono zachorowania, które wystąpiły ≥7 dni po podaniu trzeciej dawki. |
Tolerancję i bezpieczeństwo szczepionki oceniono u dzieci, które otrzymały ≥1 dawkę szczepionki BNT162b2 lub placebo. Zdefiniowane wcześniej miejscowe NOP obserwowano częściej w grupie szczepionej BNT162b2 niż w grupie placebo (p. tab. 2 i 3). Zazwyczaj miały one łagodne lub umiarkowane nasilenie, pojawiały się po 1–2 dniach od szczepienia i ustępowały samoistnie w ciągu kolejnych 1–2 dni. Częstość NOP po podaniu trzeciej dawki była podobna lub mniejsza niż po podaniu pierwszej lub drugiej dawki. Ciężkie miejscowe NOP obserwowano rzadko (≤0,3%). Zdefiniowane wcześniej ogólnoustrojowe NOP u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 2 lat (z wyjątkiem gorączki) obserwowano częściej w grupie szczepionej BNT162b2 niż w grupie placebo, natomiast u dzieci w wieku 2–4 lat – z podobną częstością (p. tab. 2 i 3). Zazwyczaj miały one łagodne lub umiarkowane nasilenie, pojawiały się po 2–3 dniach od szczepienia i ustępowały samoistnie w ciągu kolejnych 1–2 dni. U dzieci w wieku od 6 miesięcy do <2 lat najczęściej obserwowano drażliwość, a u dzieci w wieku 2–4 lat – zmęczenie. Ciężkie ogólnoustrojowe NOP obserwowano rzadko (≤1,1%). Gorączka >38,9°C po podaniu którejkolwiek z dawek szczepionki wystąpiła odpowiednio u 2,1 i 1,2% dzieci i ustępowała w ciągu 1–1,5 dnia. Gorączka >40°C wystąpiła u 3 dzieci w wieku od 6 miesięcy do <2 lat (u 2 z nich rozpoznano współistniejącą infekcję wirusową) i 3 dzieci w wieku 2–4 lat (u 1 z nich rozpoznano współistniejącą infekcję wirusową) i ustąpiła w ciągu 1–5 dni.
Tabela 2. Częstość (%) miejscowych i ogólnoustrojowych NOP w ciągu 7 dni po podaniu 1., 2. lub 3. dawki szczepionki BNT162b2 (Comirnaty) u dzieci w wieku od 6 mies. do <2 lat | |||
---|---|---|---|
po 1. dawce | po 2. dawce | po 3. dawce | |
miejscowe NOP | |||
zaczerwienienie | 11 | 9 | 7 |
obrzęk | 4 | 4 | 3 |
tkliwość | 17 | 15 | 16 |
ogólnoustrojowe NOP | |||
gorączka | 7 | 7 | 7 |
zmniejszone łaknienie | 22 | 22 | 20 |
senność | 27 | 24 | 20 |
drażliwość | 51 | 47 | 44 |
konieczność podania leków przeciwgorączkowych | 24 | 21 | 19 |
NOP – niepożądany odczyn poszczepienny |
Tabela 3. Częstość (%) miejscowych i ogólnoustrojowych NOP w ciągu 7 dni po podaniu 1., 2. lub 3. dawki szczepionki BNT162b2 (Comirnaty) u dzieci w wieku 2–4 lat | |||
---|---|---|---|
po 1. dawce | po 2. dawce | po 3. dawce | |
miejscowe NOP | |||
ból | 31 | 31 | 27 |
zaczerwienienie | 4 | 6 | 3 |
obrzęk | 9 | 11 | 11 |
ogólnoustrojowe NOP | |||
gorączka | 5 | 5 | 5 |
zmęczenie | 30 | 26 | 24 |
ból głowy | 4 | 5 | 5 |
dreszcze | 2 | 3 | 3 |
wymioty | 3 | 3 | 2 |
biegunka | 8 | 7 | 5 |
ból mięśni | 2 | 3 | 2 |
ból stawów | 1 | 1 | 1 |
konieczność podania leków przeciwgorączkowych | 11 | 10 | 9 |
NOP – niepożądany odczyn poszczepienny |