Badania kliniczne nad zastosowaniem interferonu ß-1a jako leku wspomagającego terapię COVID-19
Jak dotąd preparat interferonu ß-1a firmy Merck (preparat Rebif) nie został zarejestrowany w żadnym kraju ani we wskazaniu do leczenia COVID-19 czy w charakterze leku przeciwwirusowego. Jednak podawanie go w skojarzeniu z lopinawirem i rytonawirem oraz z obecnie stosowanym w szpitalach schematem leczenia stanowi jedną z terapii analizowanych przez francuski Instytut Narodowy Santé i de Recherche Médicale (INSERM) pod kątem skuteczności w leczeniu COVID-19. Firma Merck przekazała Instytutowi dostawę preparatu Rebif w celu wykorzystania w badaniach klinicznych nad skuteczną terapią przeciw COVID-19.
Badania kliniczne nad zastosowaniem sarilumabu w leczeniu COVID-19
Sarilumab, ludzkie przeciwciało monoklonalne stosowane dotychczas w reumatoidalnym zapaleniu stawów – inhibitor szlaku sygnalizacyjnego Il-6 i antagonista receptora Il-6 – może okazać się skuteczny w leczeniu COVID-19, jako że Il-6 prawdopodobnie odgrywa istotną rolę w procesie zapalnym w płucach u poważnie chorych na tę infekcję. Regeneron Pharmaceuticals oraz Sanofi SA rozpoczęły wspólny program badawczy nad zastosowaniem sarilumabu (preparat Kevzara) w leczeniu osób z ciężką postacią COVID-19.
Badania kliniczne bezpieczeństwa i skuteczności stosowania tocilizumabu w leczeniu zapalenia płuc związanego z COVID-19
Firma Roche ogłosiła, że współpracuje obecnie z FDA w celu rozpoczęcia badania klinicznego III fazy, dotyczącego oceny bezpieczeństwa i skuteczności stosowania tocilizumabu (preparat Actemra/RoActemra) u hospitalizowanych dorosłych osób z ciężkim zapaleniem płuc związanym z chorobą COVID-19. Oczekuje się, że badanie to rozpocznie się na początku kwietnia i obejmie około 330 pacjentów na całym świecie. W Chinach 5.03. br. tocilizumab zarejestrowano do leczenia pacjentów z powikłaniami ze strony układu oddechowego w związku z chorobą COVID-19. Firma Roche przekazała Chinom dostawę leku o wartości blisko 2 mld dolarów amerykańskich.
Badania kliniczne nad zastosowaniem przeciwciał w leczeniu COVID-19
Takeda ogłosiła rozpoczęcie prac nad wykorzystaniem w leczeniu COVID-19 poliklonalnych hiperimmunizacyjnych immunoglobulin anty-SARS-CoV-2, otrzymywanych z osocza osób, które wyzdrowiały po przejściu COVID-19. Przesłankę do zastosowania tej terapii stanowi fakt, że leczenie oparte na pozyskanych z osocza globulinach hiperimmunizacyjnych było skuteczne w leczeniu innych, ciężkich, ostrych wirusowych infekcji dróg oddechowych. Badania nad przeciwciałami monoklonalnymi, które mogłyby zostać wykorzystane w leczeniu COVID-19, prowadzą z kolei zespoły badawczo-rozwojowe firmy Astra Zeneca, angażujące – jak donosi firma – ponad 50 specjalistów z zakresu wirusologii, immunologii czy inżynierii białkowej. W prowadzeniu badań nad przeciwciałami, które mogłyby okazać się skuteczne w leczeniu i profilaktyce COVID-19, zdecydowały się współpracować firmy Eli Lilly oraz AbCellera.
Przegląd pozostałych inicjatyw wspierających rozwój prac nad skuteczną farmakoterapią COVID-19
Wiele koncernów farmaceutycznych prowadzi analizy dotyczące możliwości zastosowania leków ze swojego portfolio, poza ich już zarejestrowanymi lub projektowanymi (w przypadku leków w trakcie badań klinicznych) wskazaniami. Działania takie podjęły firmy GSK, Novartis czy Takeda.
Do podejmowanych przez firmy farmaceutyczne działań należy też udostępnianie swoich bibliotek związków chemicznych na potrzeby dalszych poszukiwań substancji, które mogą wykazać aktywność przeciw wirusowi SARS-CoV-2 lub skuteczność w zwalczaniu objawów COVID-19. Inicjatywę taką podjęli m.in. GSK i Novartis (udostępnienie do dalszych badań niektórych ze związków chemicznych ze swojej biblioteki, uznanych za odpowiednie do dalszych badań in vitro pod kątem aktywności przeciwwirusowej). Z kolei Pfizer ogłosił, że zakończył już wstępną ocenę niektórych związków przeciwwirusowych ze swoich bibliotek, dla których wykazano zdolność hamowania replikacji koronawirusów, podobnych do tego wirusa, który powodował COVID-19 w hodowlach komórkowych. Obecnie firma oczekuje na wyniki analiz tych związków prowadzonych przez zewnętrzną firmę badawczą, które powinny się pojawić do końca marca.
Podejmowane są także inne inicjatywy, np.: analiza ewentualnych możliwości udostępnienia specjalistycznej przestrzeni laboratoryjnej na potrzeby badań nad COVID-19 (GSK); zobowiązanie do wsparcia doświadczeniem klinicznym oraz w zakresie procedur formalnych innych mniejszych ośrodków zajmujących się badaniami związków chemicznych lub terapii skierowanych przeciwko chorobie COVID-19 (Pfizer); oraz podjęcie współpracy z urzędami administracji rządowej (Regeneron Pharmaceutical ogłosił nawiązanie współpracy z amerykańskim Ministerstwem Zdrowia i Pomocy Humanitarnej w celu opracowania nowych metod leczenia nowego koronawirusa).
Dodatkowe informacje:
https://www.takeda.com/newsroom/featured-topics/rajeev-venkayya-president-global-vaccine-business-unit-on-the-latest-on-the-coronavirus-and-takeda/ (dot. opisu badań prowadzonych przez firmę Takeda)
https://presse.inserm.fr/en/launch-of-a-european-clinical-trial-against-covid-19/38737/ (dotyczy badań nad interferonem wspomaganych przez firmę Merck)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5551389/ (dotyczy „pochodzenia” leku remdisiwir)
