Wyścig po szczepionkę przeciwko SARS-CoV-2 – aktualizacja. Wielkie nadzieje i wielkie znaki zapytania - strona 2

Do I fazy badań klinicznych weszła też pierwsza rosyjska eksperymentalna szczepionka przeciwko SARS-CoV-2 opracowana przez Gamaleya Research Institute of Epidemiology and Microbiology w Moskwie. Szczepionka „Gam-COVID-Vac Lyo” to preparat oparty o 2 różne wektory adenowirusowe (ludzki adenowirus typu 26 [Ad26] i typu 5 [Ad5]) w postaci liofilizatu do rekonstytucji. Badanie prowadzone jest niezależnie w 2 moskiewskich ośrodkach (w Wojskowym Szpitalu Klinicznym im. N.N. Burdenko oraz w Pierwszym Moskiewskim Państwowym Uniwersytecie Medycznym im. I.M. Sieczenowa), a współfinansuje je Ministerstwo Zdrowia Federacji Rosyjskiej. Na razie są to badania bez randomizacji oceniające immunogenność i bezpieczeństwo preparatu. W każdym weźmie udział 38 zdrowych ochotników w wieku 18–60 lat. Zakończenie obu badań zaplanowano na sierpień 2020 roku.^40,41

DNA z systemem do elektroporacji (INO-4800)

Amerykańska firma Inovio Pharmaceuticals we współpracy z CEPI prowadzi badania kliniczne eksperymentalnej szczepionki opartej na plazmidowym DNA kodującym antygeny SARS-CoV-2 podawanej metodą elektroporacji (INO-4800). Elektroporacja polega na zastosowaniu pola elektrycznego lub elektromagnetycznego do odwracalnego uszkodzenia błony komórkowej w celu wprowadzania do komórek kwasów nukleinowych. Po raz pierwszy zastosowano ją w latach 80. XX wieku jako alternatywę dla zmodyfikowanych genetycznie wektorów wirusowych i wykorzystywanych w tym celu metod chemicznych. Zespół Inovio Pharmaceuticals przebadał już to rozwiązanie technologiczne we wcześniejszych pracach nad innymi szczepionkami.^4,42 W badaniu I fazy, bez randomizacji, naukowcy ustalali optymalną dawkę szczepionki oraz wstępnie ocenili jej bezpieczeństwa i immunogenność. Protokół przewidywał włączenie do badania 40 zdrowych ochotników w wieku 18–50 lat. Głównymi punktami końcowymi są m.in.: miejscowe i ogólnoustrojowe zdarzenia niepożądane, immunogenność (stężenie swoistych przeciwciał, IFN-γ). Zakładany okres obserwacji to 52 tygodnie, a zakończenie zbierania danych do oceny głównych punktów końcowych zaplanowano na kwiecień 2021 roku. Rekrutację uczestników prowadzi się w 2 ośrodkach: Center for Pharmaceutical Research w Kansas City oraz na Uniwersytecie Pensylwanii w Filadelfii.⁴²
W czerwcu br. Inovio Pharmaceuticals we współpracy z International Vaccine Institute w Seulu rozpoczęło badanie fazy I/II szczepionki „INO-4800” również w Korei Południowej. Podobnie jak w badaniu prowadzonym w Stanach Zjednoczonych, naukowcy ocenią bezpieczeństwo i immunogenność szczepionki w grupie łącznie 160 zdrowych ochotników (40 w fazie I, 120 w fazie II). Badanie toczy się w 2 szpitalach uniwersyteckich w Seulu (Seoul National University Hospital oraz Seoul National University Bundang Hospital). Zbieranie danych do oceny głównych punktów końcowych potrwa do lutego 2022 roku.⁴³

Szczepionka „GX-19”

Szczepionka „GX-19” to preparat DNA (szczegóły nie są znane) opracowany przez koncern biotechnologiczny Genexine z siedzibą w Seongnam w Korei Południowej.⁴⁴ Pod koniec czerwca br. rozpoczęto badanie z randomizacją prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z placebo, oceniające immunogenność i bezpieczeństwo szczepionki w grupie 190 zdrowych ochotników w wieku 18–50 lat. Badanie prowadzone jest w 1 ośrodku badawczym w Seulu. Zbieranie danych do oceny głównych punktów końcowych potrwa do marca 2021 roku.⁴⁵

Chińskie szczepionki inaktywowane

W Chinach toczy się aktualnie niezależnie od siebie 5 badań nad 4 różnymi szczepionkami inaktywowanymi (z „zabitym” wirusem) – p. tabela 1.
Pierwsze prowadzi Wuhan Institute of Biological Products. Jest to badanie fazy I/II z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby, a jego celem jest ocena bezpieczeństwa i immunogenności szczepionki inaktywowanej (wirus namnażany w hodowli komórek Vero). O samej szczepionce na razie wiadomo niewiele. Protokół przewiduje włączenie do badania zdrowych osób w wieku >6 lat (w rejestrze nie podano liczby uczestników). Głównymi punktami końcowymi są m.in.: zdarzenia niepożądane, ciężkie zdarzenia niepożądane oraz serokonwersja. Okres obserwacji zaplanowano na 12 miesięcy, a badanie prowadzą 2 ośrodki w chińskiej prowincji Henan (do początku lipca nie rozpoczęto rekrutacji).^4,46
Drugie badanie prowadzi Beijing Institute of Biological Products, a finansowane jest ze środków Ministerstwa Nauki i Technologii Chińskiej Republiki Ludowej. Jest to również badanie I/II fazy prowadzone metodą podwójnie ślepej próby oceniające bezpieczeństwo i immunogenność szczepionki inaktywowanej (wirus namnażany w hodowli komórek Vero). Protokół przewiduje włączenie do badania zdrowych osób w wieku >3 lat (również nie podano liczby uczestników). Głównymi punktami końcowymi są m.in.: zdarzenia niepożądane, ciężkie zdarzenia niepożądane oraz serokonwersja. Okres obserwacji zaplanowano na 14 miesięcy, a badanie prowadzi ośrodek prowincji Henan.⁴⁷
Trzecie badanie prowadzi Institute of Medical Biology należący do Chinese Academy of Medical Sciences. Jest to badanie z randomizacją prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z kontrolą placebo oceniające immunogenność i bezpieczeństwo eksperymentalnej szczepionki inaktywowanej. Protokół przewiduje włącznie 942 zdrowych ochotników w wieku 18–59 lat, którzy otrzymają domięśniowo 2 dawki szczepionki w schemacie 0, 14 lub 0, 28 dni i różnej wielkości (50, 100 lub 150 U/ml). Badanie prowadzone jest w 2 ośrodkach w prowincji Sichuan.⁴⁸
Czwarte i piąte badanie fazy I/II prowadzi chiński koncern biotechnologiczny Sinovac Biotech z siedzibą w Pekinie, który opracował i dostarczył prototypową szczepionkę PiCoVacc zawierającą wirusa inaktywowanego β-propionolaktonem oraz adiuwant glinowy. Jest to badanie fazy I/II z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z użyciem placebo w grupie kontrolnej, a jego celem jest ocena bezpieczeństwa i immunogenności szczepionki. Protokół przewiduje włączenie do badania w sumie 744 zdrowych ochotników w wieku 18–59 lat (144 do badania I fazy oraz kolejnych 600 do badania II fazy klinicznej), a schemat szczepienia obejmuje 2 dawki podawane – zależnie od wielkości – co 14 lub 28 dni. Głównymi punktami końcowymi są m.in.: zdarzenia niepożądane i serokonwersja, a dodatkowymi – ciężkie zdarzenia niepożądane i immunogenność (serokonwersja w zakresie przeciwciał neutralizujących, stężenie swoistych przeciwciał IgG i IgM oraz przeciwciał neutralizujących). Okres obserwacji w badaniu wynosi 56 dni, a zbieranie danych do oceny głównych punktów końcowych potrwa do sierpnia br.^4,49 Rekrutacja ochotników odbywa się w jednym ośrodku w Suining County Center for Disease Control and Prevention w mieście Xuzhou w Chinach. Pod koniec maja Sinovac Biotech zarejestrował drugi protokół badania fazy I/II szczepionki PiCoVacc, ale w grupie 422 zdrowych ochotników w wieku ≥60 lat (72 do badania I fazy oraz kolejnych 350 do badania II fazy klinicznej), w którym oceniane będzie bezpieczeństwo (zdarzenia niepożądane, ciężkie zdarzenia niepożądane) i immunogenność (serokonwersja w zakresie przeciwciał neutralizujących oraz ich stężenie). Schemat szczepienia obejmuje podanie 2 dawek w schemacie 0, 28 dni. Rekrutacja do badania jeszcze się nie rozpoczęła ze względu na wygaśnięcie epidemii w Chinach (stan na początek lipca br.).⁵⁰
Na internetowej platformie preprintowej ukazał się nierecenzowany artykuł podsumowujący wyniki badań szczepionki PiCoVacc u myszy, szczurów oraz małp nienaczelnych (rezusów). Badania te wykazały, że skutecznie stymulowała ona produkcję swoistych przeciwciał neutralizujących wszystkie znane aktualnie linie genetyczne SARS-CoV-2, które wywołują zachorowania w różnych rejonach świata, a także niemal całkowicie chroniła małpy (4 osobniki) przed zachorowaniem po eksperymentalnej ekspozycji na SARS-CoV-2.⁵¹

Szczepionki białkowe, podjednostkowe

Do badań klinicznych weszły również 4 podjednostkowe szczepionki przeciwko SARS-CoV-2, zawierające wybrany antygen lub antygeny SARS-CoV-2.
Pod koniec maja br. amerykańska firma biotechnologiczna Novavax rozpoczęła badania kliniczne fazy I/II (z randomizacją i placebo) eksperymentalnej szczepionki podjednostkowej zawierającej trimery/nanocząsteczki kompletnej glikoproteiny S z opatentowanym systemem adiuwantowym Matrix MTM. Celem jest ocena bezpieczeństwa i immunogenności szczepionki. Protokół przewiduje włączenie 131 zdrowych ochotników w wieku 18–59 lat. Uczestnicy będę przydzielani losowo do grup, w których otrzymają: (1) 2 dawki eksperymentalnej szczepionki bez adiuwanta, (2) 2 dawki eksperymentalnej szczepionki z adiuwantem lub (3) placebo. W badaniu analizowane będą m.in. miejscowe i uogólnione zdarzenia niepożądane, stężenie swoistych przeciwciał IgG, odsetek serokonwersji). Badanie prowadzą 2 ośrodki w Herston i Melbourne w Australii. Na razie trwa I faza badania, a zbieranie danych do oceny punktów końcowych potrwa do 31 grudnia 2020 roku. Po wstępnej analizie danych i pozytywnych wynikach naukowcy rozpoczną fazę II.⁵²
Kolejne badanie prowadzone jest przez koncern Clover Biopharmaceuticals z siedzibą w Australii. Jest to badanie z randomizacją prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z placebo, którego celem jest ocena immunogenności i bezpieczeństwa szczepionki „SCB 2019” zawierającej trimery glikoproteiny S SARS-CoV-2 i dwa różne adiuwanty AS03 lub CpG 1018 + adiuwant glinowy. W badaniu weźmie udział 150 zdrowych ochotników w wieku 18–54 lat, którzy otrzymają 2 dawki (3–30 µg) eksperymentalnej szczepionki „SCB 2019” w schemacie 0, 21 dni z systemem adiuwantowym AS03 (zawiera skwalen i α tokoferol; opatentowany przez GSK) lub CpG 1018 (zawiera oligonukleotydy stymulujące receptor Toll-like 9 [TLR9]; opatentowany przez Dynavax Technologies) z adiuwantem glinowym. Zbieranie danych do oceny głównych punktów końcowych potrwa do października br.⁵³
Pod koniec czerwca zarejestrowano także protokół badania I fazy szczepionki opracowanej przez chiński koncern Anhui Zhifei Longcom Biologic Pharmacy, będący częścią Chongqing Zhifei Biological Products. Badanie prowadzone jest we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Chongqing. Jest to badanie z randomizacją prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z placebo oceniające tolerancję i bezpieczeństwo rekombinowanej szczepionki „CHO Cells”, która zawiera glikoproteinę S SARS-CoV-2 wytwarzaną w hodowli komórek jajnika chomika chińskiego (system ekspresji białek rekombinowanych). W badaniu weźmie udział 50 zdrowych ochotników w wieku 18–59 lat, którzy otrzymają domięśniowo 1 dawkę szczepionki (testowane będą dawki różnej wielkości). Zakończenie badania zaplanowano na wrzesień 2022 roku.⁵⁴
W lipcu br. rozpoczęło się również badanie szczepionki australijskiego koncernu biotechnologicznego Vaxine Pty Ltd. Jest to badanie z randomizacją prowadzone metodą podwójnie ślepej próby z kontrolą placebo oceniające immunogenność i bezpieczeństwo rekombinowanej, podjednostkowej szczepionki „Covax-19” zawierającej glikoproteinę S SARS-CoV-2 z opatentowanym systemem adiuwantowym Advax™. W badaniu weźmie udział 40 zdrowych ochotników w wieku 18–65 lat, którzy otrzymają dawkę szczepionki lub placebo. Badanie prowadzone jest w 1 ośrodku i potrwa do lipca 2021 roku.⁵⁵

Wyzwania „pandemicznej szybkości”

Kiedy będzie dostępna szczepionka chroniąca przed COVID-19? – to jedno z częściej zadawanych aktualnie pytań. Jak wspomniano na wstępie niniejszego artykułu, choć badania nad szczepionką przeciwko SARS-CoV-2 mają aktualnie najwyższy priorytet i zapewnione finansowanie, normalny cykl opracowania, oceny skuteczności i bezpieczeństwa nowej szczepionki, przygotowania jej produkcji i uzyskania wymaganych pozwoleń na wprowadzenie preparatu na rynek trwa zazwyczaj kilkanaście lat.^56-58 Uzyskanie odpowiedzi na powyższe pytanie zależy więc od rozwiązania problemów, z którymi aktualnie mierzy się świat nauki i instytucje regulacyjne. Jak skrócić czas potrzebny na wprowadzenie nowej bezpiecznej szczepionki do masowego stosowania w obliczu ogromnego zapotrzebowania podczas pandemii, która już trwa? Przed jakimi wyzwaniami staną w związku z tym naukowcy, producenci, urzędy regulacyjne oraz rządy poszczególnych krajów? Na łamach „The New England Journal of Medicine” głos w tej sprawie zabrali pod koniec marca br. eksperci CEPI.³

Sprawdzone i uniwersalne platformy technologiczne

Eksperci CEPI podkreślają znaczenie, jakie dla skrócenia czasu potrzebnego do uzyskania nowej skutecznej szczepionki ma wybór odpowiedniego rozwiązania technologicznego jeszcze na etapie badań przedklinicznych. W procesie decyzyjnym należy uwzględnić kilka kryteriów:
1) jaka jest szansa na to, by dana technologia umożliwiła szybkie uzyskanie produktu gotowego do badań klinicznych na ludziach – pod tym względem najbardziej atrakcyjne są szczepionki oparte na kwasach nukleinowych RNA lub DNA, w drugiej kolejności bierze się pod uwagę szczepionki podjednostkowe
2) ile dawek należy podać w schemacie szczepienia pierwotnego, aby uzyskać optymalną i długotrwałą odpowiedź immunologiczną – teoretycznie pojedyncza dawka zazwyczaj wystarcza w przypadku szczepionek „żywych” (atenuowanych) oraz opartych na wektorze wirusowym zdolnym lub niezdolnym do replikacji
3) czy technologia jest już opatentowana i stosowana w praktyce w medycynie (aktualnie są to technologie wykorzystywane w produkcji szczepionek inaktywowanych, atenuowanych i podjednostkowych)
4) jakie jest doświadczenie instytucji regulacyjnych w ocenie wniosków rejestracyjnych szczepionek opracowanych z użyciem poszczególnych technologii
5) jakie jest doświadczenie producentów w produkcji szczepionek opartych na danej technologii na masową skalę.³
Dzięki „idealnej” platformie technologicznej, która pozwalałaby na uzyskanie optymalnej odpowiedzi immunologicznej i szybką produkcję szczepionki na masową skalę niezależnie od zastosowanego w niej ostatecznie antygenu, czas od wyizolowania materiału genetycznego drobnoustroju do rozpoczęcia pierwszych badań klinicznych można skrócić do <16 tygodni.⁵⁷

Zmiana paradygmatu prac nad opracowaniem szczepionek

Opracowanie i wdrożenie do praktyki klinicznej nowej szczepionki to długi, złożony i niezwykle kosztowny proces.⁵⁸ Każdy preparat eksperymentalny musi pomyślnie przejść kilka etapów badań przedklinicznych, a następnie klinicznych (tzn. na ludziach), w których ocenia się jego tolerancję i bezpieczeństwo, immunogenność oraz skuteczność kliniczną. Ze względu na duże ryzyko niepowodzenia na każdym z tych etapów ścieżka „tradycyjna” zakłada podążanie liniową sekwencją kroków – do kolejnego przechodzi się dopiero po uzyskaniu pomyślnych wyników poprzedniego.
Ścieżka „pandemiczna” zakłada natomiast szybkie podjęcie decyzji o rozpoczęciu prac (i poczynieniu koniecznej inwestycji) oraz realizację kilku etapów jednocześnie. Wykorzystując w pracach nad nową szczepionką sprawdzoną, przebadaną wcześniej platformę technologiczną, badania kliniczne I fazy na ochotnikach prowadzi się jednocześnie z badaniami przedklinicznymi na zwierzętach i już na wczesnym etapie badań klinicznych rozpoczyna się przygotowywanie linii produkcyjnej i jej rozruch do mocy umożliwiających produkcję eksperymentalnego preparatu na masową skalę, jeszcze zanim się ostatecznie pozna jego skuteczność.³ Przyśpieszenie dojścia do celu nie polega więc na ograniczeniu zakresu badań nad bezpieczeństwem lub skutecznością szczepionki. Taką szybką ścieżką „pandemiczną” podążają aktualnie w pracach nad swoimi szczepionkami m.in. zespoły naukowców z Instytutu Jennera Uniwersytetu w Oksfordzie oraz firmy Moderna i NIH w Stanach Zjednoczonych.5 Plany naukowców w zakresie oceny skuteczności szczepionki może jednak opóźnić wygasanie epidemii w krajach, w których toczą się badania kliniczne. Mniejsza zapadalność pociąga za sobą konieczność włączenia do badania znacznie większej liczby ochotników i/lub wydłużenia okresu obserwacji, aby zaobserwować odpowiednią liczbę zachorowań w grupie kontrolnej. Z tego powodu niektóre zespoły badawcze już podjęły decyzję o częściowym przeniesieniu badań do krajów, w których aktualnie utrzymuje się duża zapadalność na COVID-19 (np. do Brazylii lub Stanów Zjednoczonych).

Wsparcie finansowe i podział ryzyka

Przestawienie się na „pandemiczny” paradygmat prac nad szczepionką wiąże się jednak ze zwiększeniem kosztów i ryzyka strat finansowych dla inwestorów. Uruchamianie produkcji preparatu o niepotwierdzonej skuteczności, często z wykorzystaniem nieopatentowanej technologii, która wymaga opracowania i walidacji procesów produkcyjnych, jest bardzo kosztowne, a do tego nie daje jakiejkolwiek gwarancji opłacalności.^3,58 W takiej sytuacji kluczowe staje się wsparcie instytucji rządowych, które choć w części wezmą na siebie ryzyko finansowe związane z „pandemicznym tempem” prac nad nową szczepionką.
W tym kontekście eksperci CEPI przypominają historię szczepionek przeciwko wirusom SARS i zika. Epidemie obu chorób wygasły zanim udało się opracować skuteczną szczepionkę. Przeznaczone na ten cel fundusze rządowe wycofano, rozpoczęte prace przerwano, a laboratoria i firmy biotechnologiczne oraz koncerny farmaceutyczne pozostawiono ze stratami finansowymi. Ważne, aby z tej historii wyciągnąć mądre wnioski. CEPI apeluje więc, aby intensywne prace nad najbardziej obiecującymi eksperymentalnymi szczepionkami przeciwko SARS-CoV-2 kontynuować niezależnie od sytuacji epidemiologicznej.³ Nie tylko dlatego, żeby nie zmarnować dotychczas podjętych wysiłków i zainwestowanych funduszy, ale także po to, by przygotować sprawdzone platformy technologiczne i rozwiązania produkcyjne do szybkiego wykorzystania podczas kolejnych epidemii, które nieuchronnie nastąpią.⁵⁷

Aspekty etyczne

Wyzwaniem podczas pandemii jest również prowadzenie badań klinicznych, których celem jest ocena skuteczności i bezpieczeństwa nowej szczepionki.59 Eksperci CEPI zwracają uwagę, że w sytuacji choroby o dużej śmiertelności badania kliniczne z użyciem placebo mogą nie uzyskać społecznej akceptacji. Istnieją wprawdzie metody na pokonanie tej trudności – można na przykład porównać efekty „wczesnego” i „późniejszego” podania szczepionki lub oceniać skuteczność kilku różnych preparatów szczepionkowych jednocześnie, ale ze wspólną grupą kontrolną w ramach nowego modelu badań adaptacyjnych (w ten sposób więcej osób otrzymuje „aktywny lek”, a do niezbędnego minimum ogranicza się liczbę osób otrzymujących placebo lub interwencję kontrolną), ale logistyka takich badań jest dużo bardziej skomplikowana, a analiza statystyczna i interpretacja wyników stają się w nich trudniejsze.59 Niestety również producenci niechętnie zgadzają się na takie bezpośrednie porównanie ich szczepionek w ramach jednego badania klinicznego. Dużo kontrowersji budzi też propozycja celowego, eksperymentalnego narażania na zakażenie SARS-CoV-2 ochotników biorących udział w badaniach szczepionek, co mogłoby być rozwiązaniem w przypadku wygasania epidemii. Choć są zwolennicy takiego postępowania u ochotników, którzy wyrażą świadomie zgodę na taką ekspozycję i nie należą do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19, chyba mocniejsze są głosy naukowców i etyków przeciwnych takiemu rozwiązaniu. Oponenci podkreślają, że nawet u młodych dorosłych bez obciążeń zdrowotnych zdarzają się ciężkie zachorowania i zgony z powodu COVID-19, a w obliczu braku leków o dużej skuteczności taka eksperymentalna ekspozycja na zakażenie wiązałaby się ze zbyt dużym ryzykiem.
Trzeba się liczyć także z tym, że jeżeli w drugiej połowie br. duża liczba eksperymentalnych szczepionek przeciwko SARS-CoV-2 będzie gotowa do wejścia w fazę badań klinicznych, to „wąskim gardłem” może być uzyskanie zgody na ich rozpoczęcie od przeciążonych pracą organów regulacyjnych i komisji bioetycznych.

''Kończąc rozważania, eksperci CEPI zadają nie mniej ważne pytania związane z charakterystycznym dla pandemii zapotrzebowaniem na ogromną liczbę dawek szczepionki jednocześnie na całym świecie. Czy będziemy w stanie sprostać produkcji szczepionki na tak olbrzymią skalę w krótkim czasie? Jak zagwarantować jej sprawiedliwą dystrybucję między krajami i najbardziej zagrożonymi populacjami? Być może należy pomyśleć o stworzeniu globalnego systemu finansowania, który będzie wspierał całościowy rozwój, produkcję i dystrybucję szczepionek na masową skalę, a także chronił partnerów z sektora prywatnego przed znacznymi stratami finansowymi.3,59 Spełnienie tego postulatu będzie kluczowym elementem gotowości na kolejne pandemie, które z pewnością wcześniej lub później wystąpią. Wydaje się, że na ten apel CEPI właśnie odpowiedziała Komisja Europejska. W ramach zorganizowanej przez nią międzynarodowej inicjatywy zbierane są fundusze na opracowanie skutecznych metod leczenia COVID-19 i szczepionki przeciwko SARS-CoV-2. Planowano zebrać 7,5 mld euro, ale do końca czerwca uzyskano już kwotę 15,9 mld euro. Na oficjalnej stronie internetowej Unii Europejskiej dostępna jest aktualizowana na bieżąco lista darczyńców (https://global-response.europa.eu/pledge_pl), a do końca czerwca br. fundusz wsparły już rządy 47 krajów z całego świata (w tym Polska kwotą prawie 90 mln euro). Zebrane fundusze zostaną przekazane Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Global Alliance for Vaccines and Immunization (GAVI), a także CEPI. Środki mają zapewnić globalny i sprawiedliwy dostęp do innowacyjnych narzędzi oraz metod zwalczania zakażeń SARS-CoV-2.⁶⁰