Poszukiwanie skutecznych strategii postępowania w zakażeniach SARS-CoV-2 trwa od wielu miesięcy. W Unii Europejskiej zarejestrowane są nadal jedynie dwa leki do stosowania u chorych hospitalizowanych z powodu SARS-CoV-2 (remdesiwir i deksametazon). Wśród metod leczniczych, które poddawano ocenie w badaniach klinicznych u chorych na COVID-19 gorące dyskusje w ostatnich tygodniach wzbudziły dwa dobrze poznane leki, stosowane są u ludzi od wielu lat w innych wskazaniach medycznych: kolchicyna oraz iwermektyna. Kolchicyna jest alkaloidem, który zmniejsza odpowiedź zapalną na mikrokryształy kwasu moczowego i hamuje fagocytozę. Do mechanizmów działania kolchicyny należy m.in. hamowanie polimeryzacji mikrotubuli w komórkach, lek ten wpływa także na aktywność cząsteczek adhezyjnych i chemokin. W badaniach na zwierzętach wykazano korzystny efekt stosowania kolchicyny w ostrym uszkodzeniu płuc w mechanizmie zapalnym. W Polsce kolchicyna zarejestrowana jest do leczenia dny moczanowej, stosowana jest także u chorych z zespołami autozapalnymi (np. rodzinną gorączką śródziemnomorską), w chorobie Behçeta oraz zapaleniu osierdzia.
Pod koniec stycznia 2021 r. ogłoszono wyniki COLCORONA – wieloośrodkowego badania z randomizacją, w którym poddano ocenie efekt stosowania kolchicyny w porównaniu z placebo u chorych na COVID-19, leczonych ambulatoryjnie. Rezultaty badania udostępniono jak dotąd jako nierecenzowany artykuł (preprint) na platformie medRxiv.
Badanie COLCORONA koordynowane było przez Montreal Heart Institute (Kanada) i objęło 4488 dorosłych z COVID-19 w kilku krajach. Analizowana w badaniu grupa składała się z osób w wieku co najmniej 40 lat, które nie wymagały hospitalizacji, co najmniej z jednym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia SARS-CoV-2. Podstawą włączenia do badania był dodatni wynik testu w kierunku COVID-19 metodą RT-PCR. Ze względu na utrudnienia w dostępie do diagnostyki molekularnej w początkowej fazie pandemii, do analizy kwalifikowano także dorosłych wykazujących objawy COVID-19, zamieszkujących we wspólnym gospodarstwie domowym z osobami z potwierdzonym laboratoryjnie zakażeniem SARS-CoV-2 lub na podstawie zgodnego z oficjalnymi wytycznymi algorytmu klinicznego w razie braku ewidentnej, alternatywnej przyczyny objawów. Kolchicynę stosowano doustnie, w dawce 0,5 mg dwa razy dziennie przez 3 dni, a następnie raz dziennie przez kolejne 27 dni.
Wśród 4159 chorych z COVID-19 potwierdzonym badaniem RT-PCR pierwotny, złożony punkt końcowy (zgon lub hospitalizacja chorego w ciągu 30 dni od randomizacji) wystąpił rzadziej w grupie pacjentów leczonych kolchicyną w porównaniu z osobami otrzymującymi placebo (4,6% vs 6%; OR 0,75 [95% CI, 0,57-0,99]; p=0,04). Istotnej statystycznie różnicy nie zaobserwowano w grupie obejmującej wszystkich chorych włączonych do badania, czyli uwzględniającej także osoby zakwalifikowane na podstawie objawów oraz wywiadu epidemiologicznego. Poważne działania niepożądane zgłoszono u 4,9% pacjentów leczonych kolchicyną oraz u 6,3% chorych, którzy otrzymali placebo (p=0,05). Najczęściej obserwowanym działaniem niepożądanym była biegunka, która wystąpiła u 13,7% chorych stosujących kolchicynę oraz u 7,3% osób w grupie kontrolnej (p <0,0001). Liczba przypadków zatorowości płucnej w grupie pacjentów otrzymujących kolchicynę była większa niż wśród pozostałych chorych (11 vs 2).
