Opracowała Małgorzata Ściubisz
W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono, czy szczepienie przeciwko HPV zmniejsza ryzyko zakażenia w obrębie jamy ustnej i gardła oraz czy w związku z tym może zapobiegać nowotworom tej okolicy związanym przyczynowo z zakażeniem HPV.
Przeszukano 3 elektroniczne bazy publikacji medycznych (Medline, ScienceDirect, Cochrane Library) za okres do września 2020 roku, a także rejestry badań klinicznych i archiwum ostatnich konferencji z dziedziny laryngologii w celu zidentyfikowania danych niepublikowanych.
Ostatecznie do przeglądu zakwalifikowano 6 badań (2 RCT [III fazy] oraz 4 badania przekrojowe) opublikowanych w latach 2013–2020, obejmujących łączną populację 15 250 osób w wieku 8–53 lat, w tym 6010 szczepionych przeciwko HPV preparatem 2-walentym (HPV-2) lub 4-walentnym (HPV-4). Pozostałych 9240 osób stanowiło grupę kontrolną (brak szczepienia, szczepienie preparatem kontrolnym lub placebo). Populacje objęte badaniami różniły się istotnie pod względem wieku, płci oraz preferencji seksualnych. W 1 RCT oceniono skuteczność 2-walentnej szczepionki przeciwko HPV (HPV-2) w zapobieganiu zakażeniom w obrębie jamy ustnej i gardła wywołanym przez typy HPV, których antygeny uwzględniono w składzie szczepionki, w drugim szczepionki 4-walentnej (HPV-4), natomiast we wszystkich badaniach przekrojowych oceniono skuteczność HPV-4. Zakażenie HPV potwierdzono metodą amplifikacji kwasu nukleinowego (NAAT) w materiale z popłuczyn lub zeskrobiny jamy ustnej.
W metaanalizie uwzględniono 1 RCT i 4 badania przekrojowe. W metaanalizie 4 badań przekrojowych wykazano, że HPV-4 zmniejsza ryzyko zakażenia typami 6, 11, 16 i 18 HPV w obrębie jamy ustnej i gardła o 51% (RR: 0,49 [95% CI: 0,27–0,91]).
Oceniono również skuteczność szczepienia przeciwko HPV w zapobieganiu zakażeniom HPV typu 16 (szacuje się, że ten typ wirusa odpowiada za 90% nowotworów okolicy jamy ustnej i gardła przyczynowo związanych z zakażeniem tym wirusem). W metaanalizie uwzględniono 4 badania i łączną populację 13 258 osób. Wykazano, że szczepienie przeciwko HPV (preparatem 2- lub 4-walentnym) zmniejsza ryzyko zakażenia HPV typu 16 w obrębie jamy ustnej i gardła o 80% (RR: 0,20 [95% CI: 0,09–0,43]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko HPV zmniejsza ryzyko zakażenia w obrębie jamy ustnej i gardła typami wirusa uwzględnionymi w składzie danego preparatu, a w związku z tym być może zapewnia ochronę przed nowotworami tej okolicy związanymi przyczynowo z zakażeniem HPV.
