Opracowała Małgorzata Ściubisz
W przeglądzie systematycznym piśmiennictwa z metaanalizą oceniono wpływ programu powszechnych szczepień dzieci przeciwko pneumokokom z użyciem PCV-7 lub PCV-13 na zapadalność na IChP u dorosłych. Przeszukano bazy publikacji medycznych (PubMed, Medline, Embase, Cochrane Clinical Trail Registry) za lata 1946–2017. Ostatecznie do przeglądu zakwalifikowano 29 badań, w tym 28 obserwacyjnych (opartych na danych z nadzoru epidemiologicznego aktywnego [14] i biernego [2], kohortowych z prospektywnym [3] lub retrospektywnym [10] zbieraniem danych) i 1 RCT (nieuwzględnione w metaanalizie), obejmujących łącznie 2 033 961 przypadków IChP u dorosłych. Większość badań przeprowadzono w Europie (72%) oraz Ameryce Północnej i Południowej (21%). Okres obserwacji w badaniach wynosił 2–8 lat. Większość programów powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13 rozpoczęto w 2010 roku.
W 22 badaniach oceniono wpływ programu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13 na ogólną zapadalność na IChP w populacji dorosłych. W analizie uwzględniono 21 badań przeprowadzonych w populacji o dużej wyszczepialności (≥50%). Wykazano, że w okresie po rozpoczęciu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13, w porównaniu z okresem przed szczepieniami, w populacji dorosłych zapadalność na IChP ogółem zmniejszyła się o 18% (IRR: 0,82 [95% CI: 0,78–0,86]), a największy efekt obserwowano w populacji dorosłych w wieku 18–49 lat (IRR: 0,76 [95% CI: 0,63–0,92]). Wśród dorosłych w wieku 50–64 lat i ≥65 lat wpływ programu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13 na zapadalność na IChP był podobny (IRR wyniósł odpowiednio: 0,85 [95% CI: 0,79–0,91] i 0,86 [95% CI: 0,81– 0,91). W 16 badaniach oceniono wpływ programu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13 na zapadalność na IChP w populacji dorosłych w zależności od serotypu pneumokoka. Wykazano, że w okresie po rozpoczęciu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13, w porównaniu z okresem przed szczepieniami, zapadalność na IChP wywołaną przez serotypy wspólne dla PCV-7 i PCV-13 zmniejszyła się o 55% (IRR: 0,45 [95% CI: 0,38–0,54]), a wywołaną przez dodatkowe serotypy uwzględnione tylko w PCV-13 o 40% (IRR: 0,6 [95% CI: 0,54–0,68]).
Nie obserwowano dużego nasilenia zjawiska zastępowalności serotypów. W okresie po rozpoczęciu powszechnych szczepień dzieci z użyciem PCV-13, w porównaniu z okresem przed szczepieniami, w populacji dorosłych zapadalność na IChP wywołaną przez serotypy pozaszczepionkowe zwiększyła się o 10% (IRR: 1,10 [95% CI: 1,04–1,17]). Zjawisko to było najbardziej widoczne w populacji osób w wieku ≥65 lat, wśród których zapadalność na IChP wywołaną przez serotypy pozaszczepionkowe zwiększyła się o 20% (IRR: 1,2 [95% CI: 1,11–1,29]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że powszechne szczepienia dzieci przeciwko pneumokokom z użyciem PCV-13 miały umiarkowany wpływ na zmniejszenie zapadalności na IChP ogółem i wywołaną przez serotypy szczepionkowe w populacji dorosłych. Zaobserwowano także zwiększenie zapadalności na IChP wywołaną przez serotypy pozaszczepionkowe, głównie w populacji osób w wieku ≥65 lat.
