Opracowała: mgr Małgorzata Ściubisz
W badaniu obserwacyjnym z grupą kontrolną przeprowadzonym w Chinach oceniono ryzyko porażenia nerwu twarzowego typu Bella po szczepieniu przeciwko COVID-19 preparatem mRNA firmy Pfizer/BioNTech (Comirnaty). Zastosowano 2 różne metody analizy: badania kliniczno-kontrolnego zagnieżdżonego oraz typu self-controlled case series (rodzaj badania kliniczno-kontrolnego).
Wyjściową populację stanowiły osoby w wieku ≥16 lat, którym w okresie od marca do maja 2021 roku udzielono porady medycznej na szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR) lub które hospitalizowano w jednym ze szpitali zarządzanych przez Hospital Authority w Hong Kongu w Chinach. Porażenie nerwu twarzowego typu Bella zdefiniowano jako rozpoznanie w klasyfikacji ICD-9 zgodne z kodami 351.0, 351.8 lub 351.9. Dane o statusie szczepienia każdego pacjenta uzyskano z oficjalnego krajowego rejestru.
W badaniu kliniczno-kontrolnym porównano odsetek zaszczepionych przeciwko COVID-19 preparatem mRNA wśród 517 osób (śr. wiek 57 lat, 52% mężczyzn) z rozpoznanym zapaleniem nerwu twarzowego typu Bella (grupa przypadków) i 4945 osób (śr. wiek 57 lat, 52% mężczyzn) odpowiednio dobranych pod względem wieku i płci, którym udzielono świadczeń zdrowotnych w tym samym okresie i nie rozpoznano u nich tej choroby (grupa kontrolna). Za zaszczepioną uznawano osobę, która pierwszą lub drugą dawkę szczepionki otrzymała ≥28 dni przed rozpoznaniem porażenia nerwu twarzowego lub przed zgłoszeniem się na SOR lub hospitalizacją (w przypadku osób z grupy kontrolnej). ≥1 dawkę szczepionki mRNA otrzymało 10% osób z grupy przypadków i 7% osób z grupy kontrolnej. Wykazano, że szczepienie preparatem mRNA może zwiększać ryzyko porażenia nerwu twarzowego typu Bella (skorygowany iloraz szans [aOR]: 1,54 [95% CI: 1,12–2,12]), choć występuje ono tylko w ciągu pierwszych 14 dni po podaniu drugiej dawki szczepionki (aOR: 2,33 [95% CI: 1,41–3,82]). Podobne wyniki otrzymano w analizie wykluczającej osoby, u których w okresie pierwszych 14 dni po podaniu drugiej dawki rozpoznano udar (aHR: 1,55 [95% CI: 1,13–2,13]) lub zespół Ramsaya Hunta (aHR: 2,36 [95% CI: 1,43–3,89]), a także z epizodem półpaśca w wywiadzie lub przyjmujące leki przeciwwirusowe w przeszłości (aHR: 1,51 [95% CI: 1,09–2,08] oraz 2,41 [95% CI: 1,46–3,97]).
W badaniu typu self-controlled case series uwzględniono 529 osób (śr. wiek 54 lata, 50% mężczyzn), u których rozpoznano zapalenie nerwu twarzowego typu Bella oraz porównano częstość tego zdarzenia w okresie narażenia (do 13 dni po podaniu pierwszej lub drugiej dawki szczepionki oraz 14–27 dni po podaniu pierwszej lub drugiej dawki szczepionki) i w okresie kontrolnym (okres poprzedzający szczepienie lub po szczepieniu z wyłączeniem okresu narażenia). Wykazano, że w okresie pierwszych 14 dni po podaniu drugiej dawki szczepionki ryzyko porażenia nerwu twarzowego typu Bella było >2-krotnie większe niż w okresie kontrolnym (IRR: 2,44 [95% CI: 1,32–4,50]). W pozostałych okresach narażenia nie stwierdzono takiego związku. Podobne wyniki otrzymano w analizie wykluczającej osoby, u których następnie rozpoznano udar lub zespół Ramsaya Hunta (aHR: 2,48 [95% CI: 1,34–4,58]) oraz osoby z epizodem półpaśca w wywiadzie lub przyjmujące leki przeciwwirusowe w przeszłości (aHR: 2,69 [95% CI: 1,44–5,01]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie przeciwko COVID-19 preparatem mRNA może zwiększać ryzyko porażenia nerwu twarzowego typu Bella, zwłaszcza w okresie pierwszych 14 dni po szczepieniu. Podkreślają, że korzyści ze szczepienia przeciwko COVID-19 przewyższają ryzyko związane z wystąpieniem rzadkich przypadków porażenia nerwu twarzowego typu Bella, które zazwyczaj ustępuje samoistnie.
